کاروانسراها از جمله بناهای تاریخی هستند که در حیطه تجارت و بازرگانی نقش بسیار با اهمیتی را در کشور ایفا کرده اند. این بناهای تاریخی، علاوه بر جایگاه معماری و اقتصادی خاصی که دارند، از جنبه اجتماعی هم با ارزش اند. یکی از دلایل با اهمیت بودن کاروانسراها، تعامل اندیشه ها و تبادل آداب و رسوم اقوام گوناگون بوده است.
کاروانسرای خواجه نظر یکی از بناهای تاریخی و با ارزش کشور می باشد که در استان آذربایجان شرقی، در فاصله 5 کیلومتری غرب شهر جلفا، در ساحل جنوبی ارس واقع شده است. قدمت این کاروانسرا تقریبا 400 سال می باشد. کاروانسرای خواجه نظر، در سال 1380 هجری شمسی، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
شاه عباس اول، در زمان حکومت خود تصمیم گرفت که جاده ابریشم را بازسازی نماید و به آن رونق ببخشد. بنابراین به دستور او، تمام کاروانسراهای نیمه کاره و مخروبه در این جاده مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. علاوه بر این، تعدادی کاروانسرای جدید نیز در این مسیر ساخته شد.
یکی از با اهمیت ترین کاروانسراهای کشور که در جاده ابریشم و در پیرامون رود ارس ساخته شد، کاروانسرای خواجه نظر می باشد. در گذشته از این کاروانسرا برای اقامت و استراحت تاجران و مسافران استفاده می شده است. کاروانسرای خواجه نظر، دومین جاذبه تاریخی در غرب منطقه جلفا به شمار می رود.
خواجه نظر یکی از تجار ارمنی مشهور در دوره حکومت صفویان بوده است. وی با کسب اجازه از شاه، با صد هزار کرور، کاروانسرای مذکور را ساخت. هدف او از ساختن این کاروانسرا، پذیرایی از مسافران و تاجرانی بود که از رود ارس عبور می کردند. خواجه نظر پیش از تمام شدن این کاروانسرا، دار فانی را وداع گفت.
کاروانسرای خواجه نظر پلان مستطیل شکل دارد. در داخل این بنا، راهروهایی برای دسترسی به اتاق ها تعبیه شده است. این کاروانسرا دارای یک حیاط مرکزی با حوضی پر آب و سه ایوان در سه طرف حیاط می باشد. ایوان های این کاروانسرا، پوشش های گنبدی شکل با طاق جناقی دارند.
کاروانسرای خواجه نظر در سه ضلع حیاط قرار گرفته و طول آن دو برابر عرضش است. این بنا در ضلع شرقی فاقد ایوان می باشد. در بخش ورودی این کاروانسرا، درب چوبی بزرگی مشاهده می شود. برای ساخت کاروانسرای خواجه نظر، از مصالحی همچون سنگِ تراش و آجر استفاده شده است.
هم اکنون ضلع جنوبی کاروانسرا به موزه زنده سفال و سرامیک و همچنین فروشگاه صنایع دستی و ایوان غربی به سفره خانه سنتی تغییر کاربری داده است.
به منظور دسترسی به این کاروانسرا، می بایست از شهر جلفا خارج شوید و در جاده ساحلی ارس به طرف کلیسای سنت استپانوس بروید. پس از گذشتن از پارک کوهستان و پل تاریخی ضیاء الملک، در طرف راست جاده، کاروانسرای خواجه نظر را مشاهده خواهید کرد.
یکشنبه 24 تیر 1403
دوشنبه 06 آذر 1402
دوشنبه 02 آبان 1401
چهارشنبه 01 دی 1400
شنبه 27 شهریور 1400
سه شنبه 12 مرداد 1400
چهارشنبه 26 خرداد 1400
شنبه 01 خرداد 1400
شنبه 18 اردیبهشت 1400
چهارشنبه 18 فروردین 1400
یکشنبه 17 اسفند 1399
یکشنبه 19 بهمن 1399
یکشنبه 21 دی 1399
دوشنبه 10 آذر 1399
سه شنبه 30 اردیبهشت 1399