در استان یزد لباس محلی مثل گذشته جایگاهی ندارد و در بیشتر شهرها و روستاها از لباس مرسوم کشور استفاده می شود. اما در بعضی از روستاهای یزد، لباس محلی جزو آداب و رسوم اصلی آن ها باقی مانده و با سفر کردن به این مناطق می توانیم افرادی را که هنوز لباس های محلی برتن دارند را ببینیم. به عنوان مثال زنان پیراهنی بلند به تن دارند که بلندی آن تا قوزک پای آنان کشیده می شود و شلواری بلند زیر این پیراهن به تن دارند و روی این پوشش چارقدی سر می کنند؛ اما مردان لباس محلی به تن نمی کنند و از لباس های رایج استفاده می کنند.
اقلیت دین زرتشتی که بیشتر جمعیت آن ها در شهر یزد زندگی می کنند نیز تابع پوشاک رایج در کشور هستند و از لباس های سنتی خود در مراسم های مذهبی و عبادت استفاده می کنند.
در حدود 50 سال پیش، لباس سنتی که زنان دین زرتشت به تن می کردند، لباس مرسوم منطقه ی خاصی از ایران بوده که متعلق به خراسان یا اصفهان بوده است.
با توجه به سفرنامه ها و اسناد تاریخی، لباس زنان زرتشتی از پارچه های رنگارنگ، شلوار خال خال، پیراهن های چهارخانه یا آبی و سرپوش هایی از رنگ های متنوع دوخته می شده است.
روسری که زنان زرتشتی به سر می کردند شبیه به روسری زنان بختیاری است و به شیوه ی آن ها بسته می شود، پیراهن آنها نیز مانند پیراهن زنان لر است.
لباس بانوان زرتشتی استان یزد، شامل پیراهن رویی –پیراهن زیر –کلاهک (لچک) – روسری (مقنی) و شلوار از جنس پارچه می، شلر مشکی و گاندی یزدی است.
جنس پیراهن مورد استفاده زنان از چیت بود و آستینی گشاد داشت که دور قسمت های دیگر آن به جای دکمه یا قیطون گره می زدند یا بند می کشیدند.
شلیته: دامنی از جنس چیت با طرح گلدار و پر از چین است.
چارقد جایگزین روسری برای زنان است که آن را روی سر خود به شکل مثلثی می بستند و نام های مختلفی از جمله تور خیابانی، چارقد چیتدار گلدار، تور مروارید، تور اشرفی و عالیم پسند داشت.
چاقچور این لباس مشابه دامن شلواری است که دو رنگ آبی یا مشکی دارد و دارای دو پاچه است و دور مچ پاچین خورده و به وسیله ی روپایی و کفی بسته می شد.
در گذشته جنس چادر زنان از پشم یا از پارچه هایی به نام مسی یا فاق یا تافته مشکی یزدی بوده که در فصل زمستان از چادر پشمی و در فصول دیگر از جنس های دیگر استفاده می کردند.
کفش های مورد استفاده زنان عبارتند از گیوه، پاشنهدار، ساغری، پاشنه صناری، ترا، گالش، ارسی، گالش نو سرج، راسی و نعلین.
روبندها از پارچه ای به جنس چلوار سفید بافته می شدند و به شکلی باریک و بلند بود که از روی چادر به وسیله ی قلاب به روسری بسته می شد.
پیچه از موی اسب مشکی بافته شده و طولی به اندازه ی صورت دارد.
مردان زرتشتی یزدی معمولا ریش می گذاشتند و رنگ لباس هایشان به رنگ سفید بوده است. لباس مردان زرتشتی به این شکل بوده که قبای بلند قهوه ای رنگ از جنس چلوار با طرح راه راه سفید به تن می کردند و به همراه آن دستار خاکی یا سفید به سر می گذاشتند. به علت سفید بودن رنگ لباس مردان زرتشتی به آن ها سفید جامگان گفته می شد. لباس مردان شامل پیراهن زیر – سربند – پیراهن رویی و شلوار است. پیراهن مردان آستینی گشاد بدون مچ بود که با یقه زبانه دار از قسمت شانه بسته می شد.
تنبون، شلوار مردانه ای از جنس چلوار سفید، کرباس رنگ سره متقال بود که فاقد کمربند و زیپ و دکمه بود و به جای این ها از بند استفاده می کردند.
مردان یزدی در قدیم به جای کلاه از شال استفاده می کردند مانند شال شکری، شال شیر و شال هراتی حاشیه دار.
قبا لباسی از جنس پارچه چلوار به رنگ شکری یا آبی بود که معمولا در تابستان پوشیده می شد.
ارخالق لباسی به جنس ابریشم یا نخ که زیر قبا پوشیده می شد.
ردا معمولا روی قبا پوشیده می شود که به دو صورت ضخیم و نازک دوخته می شد.
لباده بسیار بلند بود و در بعضی مواقع مردان از آن استفاده می کردند.
مردان در گذشته روی لباس خود شال می بستند که از جنس دبیت، شال چلوار، شال ترمه، شال سبز جنس رفس و شال سفید مکمل بود.
کفش هایی که در گذشته توسط مردان استفاده می شد عبارتند از گیوه چینی، گیوه ملکی سفید رنگ، نخودی رنگ، نعلین که از چرم خوب زرد یا سفید.
پارچه های لباس زرتشتیان به غیر از چادر شب که پوششی برای سر بود از جنس پنبه استفاده می شد. این پارچه را زرتشتیان می بافتند و به آن پارچه کرباس می گفتند.
تا قبل از دوران رضاشاه زرتشتیان به اجبار لباسی متمایز با دیگران می پوشیدند و پوشیدن جوراب برای مدت زیادی برای آن ها ممنوع بود و همینطور داشتن انگشتر و ساعت مچی نیز خلاف مقررات بود. زرتشتیان از هر گونه سوارکاری، استفاده از حمام های عمومی و دیگر امکانات محروم بودند.
لباس زرتشتیان جزو فرهنگ اصیل این منطقه و شهر یزد است که تاریخی دیرینه دارد.
سه شنبه 27 شهریور 1403
پنج شنبه 14 اردیبهشت 1402
جمعه 25 فروردین 1402
شنبه 22 بهمن 1401
دوشنبه 02 آبان 1401
چهارشنبه 27 مهر 1401
شنبه 15 مرداد 1401
تشکر
پنج شنبه 11 فروردین 1401
من مامان بزرگ مامان بزرگم یزدی حرف میزد با افتخار یزدی هستم🤍
شنبه 23 بهمن 1400
پنج شنبه 14 بهمن 1400
به نظر من هم یزدی ها لباس های بسیار جذابی دارند و باعث افتخارم است که یزدی ام
چهارشنبه 26 خرداد 1400
چهارشنبه 15 اردیبهشت 1400
سه شنبه 17 فروردین 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
یکشنبه 17 اسفند 1399
سه شنبه 12 اسفند 1399
یکشنبه 19 بهمن 1399
یکشنبه 21 دی 1399
یکشنبه 09 آذر 1399
سه شنبه 30 اردیبهشت 1399