اصفهان یکی از شهرهای تاریخی و گردشگری ایران است که جاذبه های توریستی زیبای این شهر موجب شده همه ساله گردشگران زیادی به این شهر سفر کنند و از مکان های تاریخی آن دیدن کنند.
یکی از این آثار تاریخی و نماد شهر اصفهان به عنوان نصف جهان، پل نام آشنای سی وسه پل است.
این پل در دوره ی صفوی در سال 1011 هجری قمری به دستور سردار مشهور عباسی اللهوردی خان اوندیلادزه که تباری گرجی دارد و توسط معمار برجسته استاد حسین بنا اصفهانی ساخته شد. وی پدر معمار مسجد شیخ لطفالله، محمدرضا اصفهانی در همین شهر است.
سی و سه پل طولی به اندازه 295 و عرض 14 متر دارد و روی زاینده رود احداث شده است.
علت ساخت این پل با عرض زیاد داشتن بستر کم عمق و آرام رودخانه در این محل است که منظره ای زیبا ایجاد کرده است.
در گذشته پرآب بودن زاینده رود حال و هوای خاصی به این شهر می داد و انعکاس تصویر سی و سه پل در آب این رود، زیبایی را در چشم بیننده دو چندان می کرد.
با وجود خشک شدن آب زاینده رود، این پل همچنان مقصد گردشگران داخلی و خارجی زیادی است.
ایده ی ساخت این پل با داشتن 33 دهانه مربوط به زمان سلطنت شاه عباس یکم در سال 1008 هجری قمری است.
استاد بنا اصفهانی برای ساخت پل، طرح ساخت پل عریضی را بیان کرد که تا آن زمان این ایده مطرح نشده بود. این پل زیبا طولانی ترین پلی است که تاکنون روی زاینده رود ساخته شده است.
مصالح مورد استفاده در این پل شامل ملات، آجر، سنگ، و گچ و ساروج است. ساروج از آهک، مواد الیافی لوئی، خاک رس و خاکستر تشکیل شده است.
با بررسی های انجام شده توسط زمین شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی مشخص شده که مصالح مورد استفاده در فونداسیون پل و نوع ساخت پایه آن در برابر آب بسیار محکم است و رطوبت آب رود موجب دوام بیشتر پل می شود.
زبان گرجی دارای 33 حرف است و تبار گرجی الله وردی خان موجب شده که این پل را با 33 دهانه بنا کند. البته این یکی از گمان هایی است که در مورد این ارتباط وجود دارد. اما بعضی از کارشناسان این نظریه را به طور کلی رد کردند زیرا سی وسه پل در ابتدا در دوره ی شاه عباس دارای 40 دهانه بود اما بعدا بعلت تغییر مسیر آب و کاشت درختان، تعدادی از این دهانه ها تخریب شد.
نظریه دیگری موجود است که می گوید عدد 33 مربوط به الهه آب، یعنی آناهیتا است، پس این پل به عنوان نمادی از الهه آب ساخته شده است.
نقشه ی اصلی اصفهان در زمان شاه عباس از دو محور عمودی اصلی تشکیل شده بود که چهار باغ را شامل می شد. این پل در راستای یکی از محورهای اصلی قرار می گرفت تا به این وسیله چهار باغ عباسی را به باغ های بالا، عباس آباد، هزارجریب و جلفا وصل کند.
شهردار اصفهان مصطفی خان مستوفی در سال 1330، ابتدا محوطه های اطراف پل را آزاد کرد، مجرای عبوری آب را باز کرد و سپس در قسمت شمالی پل، دیوار سنگی بنا کرد که باقی مانده ی این دیوار سنگی هنوز هم هویدا است.
نام هایی که در طول زمان به این پل اطلاق شده عبارت اند از پل جلفا، پل شاهعباسی، پل چهل چشمه، پل سیوسه چشمه و پل اللهوردی خان.
علت این نام گذاری این پل به جلفا به علت وجود محله ای به نام جلفا در اصفهان است که عبور و مرور زیاد مردم جلفا از این پل، نام آن را به پل جلفا تغییر داد.
و همینطور نام 40چشمه به علت وجود 40 چشمه در این منطقه بوده است.
در سالیان گذشته مراسم های گوناگونی در این پل براگزار می شد. مانند جشن آب پاشان و خاج شویان مسیحیان، که این جشن به مناسبت غسل تعمید حضرت عیسی در روز 24 دی یا سیزدهم ماه ژانویه برگزار می شد؛ به این صورت بود که در این روز پیروان مسیحی به درون آب های جاری می رفتند و در آن شنا می کردند.
ارامنه برای تبادل کالا با اصفهانی ها به میدان ابتدای پل می رفتند؛ ولی حق تردد از روی پل را نداشتند.
در روز 13 تیر ماه در دوران صفویه جشن آبریزان یا آبپاشان مسیحیان برپا می شد و مردم، رجال، شاه ، شعرا و بزرگان برای شرکت در این جشن ها و جشن آبریزگان به کنار پل می آمدند و با پاشیدن گلاب و آب روی هم این جشن را برگزار می کردند.
در دوره ی شاه عباس صفوی در مجاورت این پل، جشن نوروز را در 7 شبانه روز برگزار می کردند و به دستور شاه سی وسه پل را چراغانی و گل ریزان می کردند.
امروزه نیز تفریح در کافه های نزدیک این پل و شب نشینی های کنار آن همراه با نوای ساز وآواز لذت زیادی دارد.
از دیدگاه جهانگردان خارجی مانند پرسی سایکس، سی وسه پل جزو پل های ردیف اول جهان و شاهکاری از معماران ایرانی است.
در توصیف سی وسه پل، پیترو دلاواله جهانگرد ایتالیایی این چنین می نویسد:
«روی این رودخانه پلی قرار دارد که تمام بدنه ی آن از آجر ساخته شده و طولی حداقل سه تا چهار برابر پل های موجود در رم و عرضی بیشتر از آن پلها دارد. معماری این پل بسیار شگفت انگیز است و دو طرف آن طاقنماهایی ساخته شده که مردم از زیر و بالای آن تردد میکنند.»
چیزی که بیشتر مورد توجه دلاواله قرار داشت، راهروهایی است که به صورت همسطح باهم قرار دارند و در فصل تابستان زمزمهی آب در طبقهی زیرین پل بسیار دلچسب است.
طاق نماهایی که در دو طرف پل قرار دارند از یک طرف به وسط پل و از سمت دیگر مشرف به رودخانه هستند، این نوع معماری موجب شده که محل عبور مسقفی با ستون هایی به ارتفاع 7 الی 9 متر به شکل باریکی در دو طرف پل تشکیل شود که دارای 99 طاقچه است که در زمان های گذشته طاقچه ها محل قرار گیری تابلوهای هنری و نقاشی بوده است.
روبروی سی وسه پل، مجسمه ی رضاشاه سوار بر اسب واقع بر ستونی 5متری قرار داشت که اکنون این مجسمه تخریب شده است.
خشک شدن آب زاینده رود موجب شده سی وسه پل در معرض خطر باشد و همچنین با حفر تونل مترو در فاصله ی 40متری این پل، زمین این محل نشست کرده و موجب شده این اثر تاریخی شگفت انگیز در معرض تخریب و نابودی قرار بگیرد.
در زمان گذشته این پل دارای سه معبر بوده است که شامل راهی برای عبور سواره و گردونه ها در دو طرف پل بود که از بین گالری های زیبایی عبور می کردند و یک پیاده رو نیز در آن محل قرار داشت و پشت بام هم برای زمان هایی که زاینده رود طغیان می کرد به عنوان یک تفرجگاهی برای گردشگران استفاده می شد.
در حال حاضر فقط دو معبر پیاده رو باقی مانده که یکی در بالا که فاقد سقف است و دیگری در پایین که دارای سقف است و در قسمت مرکز نیز پایههای مرکزی پل و در فاصله کمی از بستر زاینده رود قرار دارند.
در تاریخ 15 دی ماه 1310 این پل تاریخی با شماره 110 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
پنج شنبه 07 دی 1402
چهارشنبه 27 مهر 1401
سه شنبه 30 آذر 1400
دوشنبه 11 مرداد 1400
سه شنبه 25 خرداد 1400
چهارشنبه 15 اردیبهشت 1400
سه شنبه 17 فروردین 1400
یکشنبه 17 اسفند 1399
یکشنبه 19 بهمن 1399
یکشنبه 21 دی 1399
یکشنبه 09 آذر 1399
سه شنبه 14 مرداد 1399
و الان 33 دهانه داره و از این رو به پل 33 چشمه شهرت داره این پل محل ورود مردم به جلفا بوده پس به همین دلیل آن را پل جلفا نامیدن.
سه شنبه 14 مرداد 1399
که شاه عباس دستور بنای اون رو داده اما چون این پل تحت نظر الله وردی خان ساخته شده به پل الله وردی خان معروفه.
سه شنبه 14 مرداد 1399
دوشنبه 29 اردیبهشت 1399
همنشین و دلنواز و خوش سرود
ترک تو هرگز ز خاطر نگذرد
خشک و جاری عشق مایی زنده رود