پوشش اهالی یک منطقه تحت تاثیر عوامل محیطی محل زندگی، اعتقادات مذهبی آن مردم و آب و هوای محل زندگی است. در هر قوم و هر نژادی، لباس بیانگر فرهنگ، اصالت و نوع شغل مردم آن منطقه است.
پوشش مردم ترک زبان ایران گویای فرهنگ و تاریخ غنی این مردم است. مردم آذربایجان و به ویژه زنان این منطقه، پوششی متمایز از استان های دیگر دارند و لباس آن ها نشان دهنده ی فرهنگ و تاریخ پربار و اسطوره های گذشتگان و هنر اصیل مردم این منطقه است. گاهی اوقات لباس آن ها نشان دهنده ی سن و سال و وضعیت تاهل نیز، است.
از قرن بیستم به بعد، این لباس زیبا در شهرها استفاده نمی شود و معمولا عشایر و روستایی ها این لباس را به تن می کنند.
پارچه مورد استفاده در لباس ترک ها با استفاده از تزئیناتی از جمله دوختن سکه، حاشیه دوزی، منجق های رنگارنگ، نقش های ظریف و خوش رنگ، گلابتون یا چین های بسیار زیبا، به خوبی آراسته شده اند و با دیدن لباسشان، به زبان و شان و منزلت اجتماعی آن ها پی می بریم. به دلیل در دسترس بودن و ارزان بودن مواد خام در این مناطق، اغلب پارچه ها از ابریشم و پشم بافته شده است. لباس مردان بیشتر از جنس پشم است و زنان بیشتر از جنس مخمل، ابریشم یا ترمه استفاده می کنند. اغلب ثروتمندان در لباس های زیرین خود نیز از ابریشم استفاده می کنند اما معمولا برای دوخت این لباس ها، از پارچه های پنبه ای استفاده می شود.
لباس محلی آذری از سه بخش سرپوش، تن پوش و پاپوش تشکیل می شود.
جنس پارچههای بافته شده به توان مالی افراد بستگی دارد که شامل دریاکنار، مل مل، کودری، فاستونی،آیناگولی، اوتماسینار، تافته، متقال، شالموز، چیت، مخمل می شود و به تازگی نیز از ابریشم، حریر استفاده می کنند. در لباس زنان سالمند، از پارچه هایی با رنگ های ساده و ملایم و تزئینات و نقوش خیلی کمی استفاده می شود، اما دختران و زنان جوان تر از لباس های رنگارنگ و شاد به همراه زیورآلات و تزیینات بیشتری استفاده می کنند.
برک نام کلاهی است که زنان ترک در لباس خود از آن استفاده می کنند و باعث زیبایی و جذابیت بیشتری در چهره آن ها می شود. برک ها ممکن است ساده و یا به همراه پولک ها و سکه هایی تزئین شده باشند. برک ها و جلیقه های تزئین شده با سکه معمولا در خانواده های ثروتمند و بزرگان استفاده می شود اما بیشتر زنان تمایل به برک های تزیین شده با پولک رنگی دارند. در ایل های آذربایجان، کلاه دیگری به نام تاس کلاه وجود دارد که دورتادور آن را با ریشه های رنگی آراسته اند، البته این کلاه امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
چارقد پارچه ای از جنس نخ یا ابریشم و مربعی شکل است که آن را به طور مورب تا زده و روی سر می اندازند. روی چارقد گل های بزرگی نقش بسته و معمولا رنگ روشن در آن استفاده می شود. قسمت بزرگش پشت گردن قرار دارد و با سنجاق زیر چانه می بندند. زنان در هنگام بیرون رفتن، چاقچوری به تن کرده و روبندی که پارچه ی آن با قلابه جواهر آراسته شده به صورت خود می زنند. روسری که به وسیله ی آن موهای خود را می پوشانند همان چارقد است. بعضی از زنان صورت خود را در قسمت چانه به وسیله چارقد می پوشانند و چادر مشکی بر سر می کنند. امروزه بعضی از زنان ایل شاهسون در آذربایجان چارقد، با طرح گل دار، بر سر کرده و به وسیله ی کلاغی آن را می بندند. بانوان زرتشتی و روستایی از گذشته تا اکنون از چارقد بزرگی استفاده می کنند که از پشت سر تا پایین کمر آن ها می رسد.
به سربندی که اغلب وسط آن مشکی رنگ و حاشیه ی آن همیشه قرمز رنگ است یایلیق گفته می شود. یایلیق مناسب زنان مسن تر است و از آن برای نگه داشتن چارقد از پیشانی تا قسمت رویی آن استفاده می کنند. جوان تر ها از چارقد استفاده می کنند و یایلیق به سر نمی کنند.
زنان کرد و ترک در نوع لباس شباهت و تفاوت هایی دارند. دختران کرد از سرون یا سربند استفاده می کنند و چارقد مورد استفاده آن ها نیست ولی دختران ترک فقط چارقد به سر می کنند و یایلیق برای آن ها کاربرد ندارد. در زنان مسن کرد، از چارقد و سرون استفاده می شود و زنان ترک نیز از چارقد و یایلیق استفاده می کنند.
کوینک از جنس ابریشم است و روی شانه به صورت باز از آن استفاده می شود. این لباس آستین های گشادی دارد و فاقد یقه است و دوختی روی شانه ندارد.
جبکن از جنس مخمل و ابریشم است و روی کوینک پوشیده می شود به طوری که بدن را در خود می پیچاند. مهمترین مشخصه ی این لباس در گذشته آستین هایش بوده است. آستین هایی بلند با اشکال متفاوت در قسمت انتها که از قسمت شانه تا پایین به صورت شل نشان داده می شد.
آرکالیک یا آرخالیخ از جنس مخمل است و به رنگ زرشکی سیر با طرح هایی از گل های مختلف تهیه می شود. آستین های لباس بلند و تا قسمت آرنج تنگ و در قسمت دست گشاد دوخته می شود.
در سال 1314 همزمان با کشف حجاب، لباس مردان شکل دیگری به خود گرفت. تا قبل از آن در دوره ی قاجار مردان از کوینک یا پیراهن آستین دار سفید با یقه ی گرد یا یقه آخوندی استفاده می کردند و کت های بلند به نام آرخالیق یا بوزملی دن و کفش هایی به نام چاروق از پوست گاو میش و گالش به تن می کردند.
در زمان پهلوی از کت و شلوار و پیراهن های و از عرقچین و یون بورک که از پشم گوسفند تهیه می شود نیز به عنوان سرپوش و کلاه استفاده می کردند.
اکنون از کفش های فعلی به جای آن کفش های قدیمی استفاده می کنند.
بورک یا پاپاخ به عنوان کلاه مردان شامل پهلوی، بورک، کپی، کامپابورک، کئچه بورک، کلاه پوستی، دورگه بورک، حصیری، یون بورک، عرقچین و شپو لبه دار، استفاده می شود.
بی غب کوینک، آغ کوینک،روباشاکا، آرخالق، پنجه، ستیره، گیمه، دن یا اویما دن، پالتون، اووماشال و کورک، کوینک نیز به عنوان تن پوش های محلی مردان ترک مورد استفاده قرار می گیرد.
پاپوشهای مردان نیز شامل گلاسه باشماخ، لب چین یا دولاما، چاروق و چوست تک گون است.
سه شنبه 23 مرداد 1403
سه شنبه 08 آذر 1401
سه شنبه 26 مهر 1401
دوشنبه 21 شهریور 1401
چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401
چطور لباس محلی دخترانه و پسرانه سفارش بدم؟
چهارشنبه 24 آذر 1400
دوشنبه 11 مرداد 1400
سه شنبه 25 خرداد 1400
شنبه 01 خرداد 1400
سه شنبه 17 فروردین 1400
دوشنبه 02 فروردین 1400
یکشنبه 17 اسفند 1399
یکشنبه 19 بهمن 1399
یکشنبه 28 دی 1399
یکشنبه 21 دی 1399
شنبه 08 آذر 1399
یکشنبه 12 مرداد 1399
دوشنبه 09 تیر 1399
دوشنبه 26 خرداد 1399
یکشنبه 28 اردیبهشت 1399