بازار بزرگ تهران، نامی آشنا برای همه ایرانی ها و به خصوص پایتخت نشینان است. بازار تهران یا بازار 15 خرداد قطب اقتصادی مهمی در ایران می باشد، که نه تنها مردم شهر تهران بلکه سایر شهرها نیز در آن مشغول به فعالیت اقتصادی بی وقفه می باشند. بازار تهران علاوه بر اهمیت اقتصادی، از جنبه تاریخی و معماری سنتی نیز حائز اهمیت است.
بازار بزرگ تهران، از قدیمی ترین مراکز خرید در ایران و از مهمترین بناهای تاریخی تهران می باشد. قدمت این بازار به دوره صفویه بر می گردد و ساخت و بهرهبرداری از این بنا در بین سال های 907 تا 1135 هجری قمری انجام شده است. مساحت بازار تهران حدود 105 هکتار است و شامل بخش های مختلفی شامل بازار، راسته، مسجد، تیمچه، پاساژ، زیرگذر، تکیه و مغازه می باشد. طبق شواهد به جای مانده از گذشته، اولین بخش از بازار در زمان شاه طهماسب اول بنا شد و بر اساس نوشته های صنیعالدوله قسمت های چهارسوی بزرگ و کوچک بازار در زمان فتحعلی شاه ساخته شد و در این دوره، ساخت مجموعه بازار بزرگ به شکلی که امروز پابرجاست انجام شد و مسجد جامع و ارگ نیز به صورتی قرار گرفته اند که فاصله میان آن دو پر رونق ترین بخش بازار شده است.
بازار بین الحرمین در زمان محمدشاه احداث شد و در زمان ناصرالدین شاه ورودی اصلی بازار، بازار کفاش ها، بازار امیر و سرای امیر ساخته شد و ورودی های دیگر نیز مرمت و بازسازی شدند.
سبزه میدان در قسمت شمالی بازار قرار دارد و قدمت ساختش به دوره صفویه می رسد اما در زمان ناصرالدین شاه، به دستور امیرکبیر تغییراتی در آن داده شد. این قسمت از بازار تهران، به نسبت مکان های دیگر معروف تر است. فلافل مروی از قدیمی ترین فلافلی های بازار تهران می باشد که در ابتدای کوچه مروی واقع شده است. تیمچه مهدیه با معماری گنبدی و زیبا در ابتدای بازار کفاش ها خودنمایی می کند و از مهمترین مکان های سبزه میدان می باشد.
دوره ناصرالدین شاه قاجار، از بهترین دوره های شکوفایی معماری تهران می باشد و بالتبع بازار بزرگ تهران نیز از آن بی نصیب نبوده است. معماری بازار تهران و ظرافت و دقتی که در ساخت آن به کار گرفته شده بی شک از بهترین معماری بناهای تهران می باشد.
در زمان ناصرالدین شاه ساخت و ساز قسمت های مختلف بازار و مرمت آن ها و افزایش تعداد راسته های بازار و سازماندهی حجره های مختلف به خوبی انجام گرفت.
از قدیمی ترین بخش های بازار می توان به راسته سراج ها، راسته نعل چی ها و راسته کرجی دوزها، بازار چهل تن، بازار مس گران، بازار فرش فروش ها، بازار کفاش ها و بازار آهنگران اشاره کرد.
چهارسوق بزرگ با فضایی هشت ضلعی با گنبدی کوتاه و گچکاری های داخل آن در سال 1185 خورشیدی در نزدیکی مسجد جامع ساخته شد. این بخش به همراه سردر سبزه میدان، قسمت هایی از مسجد جامع و بازار امیر و قسمت های به جا مانده از بازار جزو قدیمی ترین بخش های به جا مانده از این بنای تاریخی می باشند. رستوران مسلم و شرف الاسلامی، از قدیمی ترین رستوران های بازار است که تهچین آن زبانزد اهالی بازار می باشد.
با توجه به معماری این بازار مشخص می شود که قسمت های قدیمی تر اکثرا دارای معماری گنبدی شکل به همراه آجرکاری ها و وجود روزنه هایی برای ورود نور به داخل، راهروهای پیچ در پیچ، هواکش های سنتی بوده اند و اکثرا به شکل طاق ساخته شده اند. اما بخش هایی که امروزه به آن اضافه شده معماری متفاوتی دارد و تلفیقی از معماری مدرن و سنتی می باشد. معماری بازار تهران، هر بیننده ای را به خود جذب می کند. خیلی از افراد به قدم زدن و گشت و گذار در بناهای تاریخی و سنتی علاقه زیادی دارند که بازار بزرگ تهران، پاسخگوی این نیاز افراد می باشد.
یکی از درباریان انگلیسی به نام سر توماس هربرت در سال 1108 هجری قمری مصادف با دوره حکومت صفویان به ایران سفر کرد و به دیدن بازار تهران آمد. او در سفرنامه خود این مکان را چنین توصیف کرد که از مکان های دیدنی تهران است و فاقد سقف می باشد.
امروزه با پیشرفته تر شدن معماری و گسترش شهرنشینی در تهران، بازار بزرگ نیز دچار تغییرات زیادی شده و حتی بخش هایی از آن دچار تخریب و نابودی کامل شده است. حاصل ساخت و سازهای گذشته و تلاش معماران، بازار شلوغ و پر رونق امروز تهران می باشد.
بازار تهران مجموعه ای بزرگ از مایحتاج روزمره خانواده ها، انواع لباس، ظروف آشپزخانه، لوازم خانگی، طلافروشی، سوغات فروشی، خشکبار و... را فراهم آورده و پاسخگوی نیاز هر قشری است. علاوه بر مغازه ها و پاساژهایی که نیاز مختلف خانواده ها را تامین می کنند، اصناف مختلفی نیز در این مجموعه عظیم مشغول به کار هستند مانند آرایشگران، خیاطان، مسگران، تعمیرات لوازم خانگی و... .
در کوچه ای به نام مروی لوازم آرایشی، در راسته جعفری انواع پوشاک، در تیمچه حاجب الدوله لوازم خانگی، در راسته زرگرها طلا و جواهرات، در بازار مشیر انواع کیف و در بازار بین الحرمین لوازم التحریر و لوازم اداری یافت می شود.
در اطراف بازار بزرگ تهران، بناهای تاریخی مسجد جامع و مسجد امام قرار دارند که از لحاظ ارزش فرهنگی و تاریخی بسیار حائز اهمیت می باشند. مسجد امام که قبل از انقلاب به مسجد شاه معروف بود، از زیباترین مساجد تهران است و یادگار دوره قاجاریه می باشد.
برای دسترسی به بازار بزرگ تهران می توانید از خط یک مترو تهران استفاده کنید و در ایستگاه 15 خرداد پیاده شوید. با استفاده از تاکسی های خط آزادی و صادقیه نیز می توانید به این بازار بزرگ و تاریخی بروید. اگر هم قصد رفتن با بی آر تی را دارید می توانید از خط تجریش - راه آهن در ایستگاه منیریه پیاده شده و بعد از آن با تاکسی یا اتوبوس و در صورت تمایل پیاده به طرف خیابان 15 خرداد حرکت کنید.
چهارشنبه 17 مرداد 1403
دوشنبه 11 تیر 1403
شنبه 09 دی 1402
سه شنبه 30 آبان 1402
دوشنبه 25 مهر 1401
چهارشنبه 24 آذر 1400
یکشنبه 10 مرداد 1400
سه شنبه 25 خرداد 1400
دوشنبه 13 اردیبهشت 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
یکشنبه 17 اسفند 1399
شنبه 18 بهمن 1399
شنبه 20 دی 1399
شنبه 08 آذر 1399
یکشنبه 12 مرداد 1399