یکی از آیین های باستانی در ایران جشن شب یلدا است که از قدیم الایام، ایرانیان در آخرین شب از پاییز آن را برگزار میکنند و به استقبال بلندترین شب سال میروند.
در جشن شب یلدا کوچکترها به منزل بزرگترین فرد خانواده یا فامیل میروند و تا پاسی از شب کنار هم مینشینند و میزبان با خوراکی های مخصوص این شب از مهمانان خود پذیرایی میکند.
در گذشته که امکانات کمتری بود همگی تا صبح دور تا دور کُرسی مینشستند و پاهایشان را به زیر لحاف سنگینی که بروی کرسی آویزان بود، میبردند تا گرم شوند. در خانه های قدیمی یک اتاق نسبتا بزرگ برای پذیرایی از مهمان بود و نشستن دور کرسی آداب و رسومی داشت، به این شکل که بزرگتر خانواده در سمتی مینشست که از درب اتاق دورتر باشد و سایر اعضای خانواده کنارش مینشستند. به همین ترتیب ادامه داشت تا جایی که بچه ها به سمت درب نزدیک تر میشدند. سپس بزرگتر ها حافظ و شاهنامه میخواندند، به گپ و گفتگو میپرداختند، و با شادمانی از خوراکی هایی که تماما توسط میزبان پخته و آماده شده بود نوش جان میکردند. اما امروزه با وجود زندگی های مدرن و امکاناتی که فراهم شده کمتر در خانه ها کرسی مشاهده میشود و خوراکی ها از بازار به صورت نیمه آماده یا آماده خریداری میشود.
از جمله خوراکی های مرسوم در این شب بلند سال، هندوانه، انار، سیب قرمز، گردو، بادام، تخمه هندوانه، تخمه کدو، تخمه آفتابگردان، کشمش، توت خشک، نخود برشته، مویز، کنجد، شاهدانه، برگ زردآلو، هندوانه، کدو پخته شده و لبو پخته شده و باسلوق میباشد. غذاهایی که برای شام شب یلدا در گذشته کدبانوی خانه آماده میکرد، دم پخت باقالی، آش شله قلم کار، آش کدو یا آبگوشت بود. و بعدها غذاهای دیگری جایگزین شدند.
برش هندوانه معمولا در این شب توسط دختر یا پسر دم بخت خانواده یا خانواده ای که زن باردار داشتند، انجام میشد.
به اعتقاد ایرانیان از گذشته تا به امروز هندوانه، این میوه تابستانی، در شب یلدا، سرخی رنگش نماد گرمای تابستان و خورشید و خوردن آن موجب غلبه بر سرمای زمستان و بیماری میباشد.
انار به خاطر فراوانی دانه هایش موجب افزایش برکت و قرمزی رنگ آن نماد شادی و خورشید است و خوردن آن باعث انرژی و جانی تازه در بدن میشود.
کدو هم که به عنوان میوه فصلی از دیرباز پای ثابت سفره های یلدا است.
لبو به خاطر خاصیتی که برای شستشوی معده دارد در شبهای زمستان مورد استفاده اکثر مردم ایران است.
دربرخی از شهرها علاوه بر خوراکی های رایج، غذا، دسر و خوراکی محلی خود را نیز به سفره های رنگارنگشان اضافه میکنند. مثلا در مناطق جنوبی ایران، کدو را با پیاز داغ سرخ میکنند و روی آن مقداری دانه انار میریزند و سرو میکنند.
اقوام آذری زبان ایرانی نیز غذایی بنام خِشیل را برای مهمانان خود آماده میکنند.
شیرازی ها و قزوینی ها به خاطر فراوانی انار در شهرشان، از آن در غذاهای محلی خود و سایر خوراکی ها استفاده میکنند. یکی از غذاهای محلی که در شب چله در شیراز و قزوین سرو میشود انار پلو است که از ترکیب انار، کشمش و خلال پسته با برنج و مرغ آماده میشود. این غذا، جزو غذاهای مجلسی شیراز است و در شب یلدا طبخ میشود.
در زنجان هم خاگینه خرما غذای مخصوص شب یلدا محسوب میشود. این غذا در زنجان سالی یکبار و در همین شب فقط پخته میشود.
در شهرهای شمالی و استان مازندران نیز خورش ناردون که با مرغ یا گوشت اردک و مرغابی طبخ میشود از غذاهایی است که در شب یلدا برای شام آماده و پخته میشود. این غذا به لهجه شمالی "کِرک اِنار تیم پهلو" گفته میشود.
آش انار و سالاد انار نیز زینت بخش برخی از سفره های یلدایی در این شب طولانی است.
پنج شنبه 17 آذر 1401
یکشنبه 24 مهر 1401
قل قل سماور یادآور روزهای خوب گذشته است. چای زعفرانی هم رنگ خوبی دارد هم نشاط آور است. چای را در لیوان کمر باریک بریزید و در سینیهای قدیمی مثلا سینی مسی سرو کنید. با این کار رنگی سنتی به سفره شب یلدا خواهید داد.
دوشنبه 22 آذر 1400
یکشنبه 10 مرداد 1400
دوشنبه 24 خرداد 1400
دوشنبه 13 اردیبهشت 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
شنبه 16 اسفند 1399
شنبه 18 بهمن 1399
چهارشنبه 17 دی 1399
یکشنبه 30 آذر 1399