یکی از بناهای تاریخی در کرمان، مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان است. شاید از خودتان بپرسید چطور ممکن است که یک ساختمان هم مدرسه باشد هم کاروانسرا. در واقع این بنای ارزشمند، ابتدا مدرسه بوده و طی گذشت زمان و بر اثر اتفاقاتی که در دوره های مختلف حکومتی در این شهر تاریخی رخ داد، کارآیی مدرسه به کاروانسرا تغییر پیدا کرد.
مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان طبق مستندات و تاریخی که برروی کاشی کتیبه سردر ورودی حک گردیده، در تاریخ 1007 ه.ق در دوره حکومت شاه عباس صفوی، توسط محمد سلطان یزدی در مجموعه گنجعلی خان ساخته شده است.
مجموعه گنجعلی خان که شامل آب انبار، مسجد، ضرابخانه، حمام، بازار، کاروانسرا و مسجد است، به دستور حاکم آن زمان کرمان، گنجعلیخان بنا شد، پس از حمله آقامحمدخان قاجار به کرمان در قرن 13، مدرسه گنجعلیخان آسیب زیادی دید و تعداد 5 هزار نسخه خطی ارزشمند غارت شد، به همین خاطر مدتی بلا استفاده ماند و سپس به کاروانسرا تبدیل گردید که در آن زمان یکی از بهترین اقامتگاه ها در کرمان به شمار میرفت.
مساحت بنای مدرسه و کاروانسرای گنجعلیخان 724 مترمربع است. یعنی 31/5 در 23 متر مربع و دارای دو طبقه است. پلان مدرسه به شکل 4 ایوانی، 5 قوس و 7 درب میباشد. 2 درب به بازار سراجی و یک درب به بازار قلعه باز میگردد.
از هنرهای معماری که در این بنای با شکوه استفاده شده، معرق، کاشی کاری، نقاشی و گچبری میباشد.
زیبایی کاشی کاری های معرق و معلقی در نما، این هنر را نسبت به سایر دوره ها متمایز تر کرده است. کاربندی و مقرض بندی های نقاشی شده از دیگر تزیینات به کار رفته در نمای داخلی و بیرونی به شمار میرود.
خطاطی زیبای روی کاشی ها و کتیبه، توسط استاد علیرضا عباسی تحریر شده است. از دیگر آثار استاد گرانمایه و خوشنویس دوره صفوی میتوان به کتیبه های مسجد شیخ لطف الله در اصفهان، اشاره کرد.
ساختمان کاروانسرا و مدرسه گنجعلیخان حجره های زیادی دارد که در حال حاضر جهت فروشگاه و کارگاه های صنایع دستی مورد استفاده است.
از نوع سبک معماری، شکل اتاق ها به سبک مدارس مذهبی، وجود کتیبه سنگی وقف نامه و کاشی کاری های انجام شده در ساختمان، مستند است که این بنای تاریخی از ابتدا برای کاربری مدرسه علمیه بوده، چون در تزیینات هیچ یک از کاروانسراهای ایران از تزیینات کاشی کاری استفاده نشده است.
مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان امروزه دانشکده هنر و زیر مجموعه دانشگاه باهنر کرمان میباشد. و به عنوان یکی از آثار ملی ایران با شماره 297 مورخ 1316/09/29 به ثبت رسید.
برای بازدید از مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان، خودتان را به بازار بزرگ کرمان برسانید، در سمت شرقی میدان گنجعلی خان، این بنای تاریخی و با شکوه صفوی را مشاهده میکنید.
چهارشنبه 28 شهریور 1403
چهارشنبه 20 تیر 1403
سه شنبه 07 آذر 1402
یکشنبه 24 مهر 1401
دوشنبه 22 آذر 1400
یکشنبه 10 مرداد 1400
شنبه 05 تیر 1400
دوشنبه 24 خرداد 1400
دوشنبه 13 اردیبهشت 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
شنبه 16 اسفند 1399
شنبه 18 بهمن 1399
چهارشنبه 17 دی 1399
پنج شنبه 11 دی 1399