شهر مشهد امروزه مرکز استان خراسان رضوی می باشد که با بررسی تاریخ آن، به نقش مهم این شهر در سرنوشت بعضی وقایع مهم ایران پی می بریم.
نادرشاه افشار، پایه گذار سلسله افشاریه و به عنوان آخرین کشور گُشا در ایران شناخته می شود. مقبره وی در شهر مشهد جزو اصلی ترین مکان های هدف گردشگران می باشد. این مکان که به نام باغ موزه نادری شناخته میشود به عنوان یادبودی برای نادرشاه بنا شده تا نسل های بعدی با ناپلئون ایرانی آشنا شوند.
در سال 1145 هجری قمری در نزدیک چهارباغ شاهی و درست مشرف به حرم امام رضا (ع) آرامگاهی به دستور نادر شاه برای خودش از خشت و گل بنا شد.
وی بعد از به دست آوردن غنایم جنگی و افتخارات و فتوحاتی از هند که به دست آورده بود به ایران بازگشت و مجدد یک مقبره زیبا و با شکوه از سنگ های مرمر سیاه رنگ آذربایجان برای خود ساخت. به جز این مقبره، وی آرامگاه عمارت خورشید را که آرامگاه خانوادگی او به شمار میرود را احداث کرد. در جریان یکی از جنگ ها، عده ای از سربازان شاه، شب هنگام به محل اقامت او یورش بردند و نادرشاه را کشتند. تن بی سر نادرشاه به هرات برده شد و به صورت موقت در یک مقبره به خاک سپرده شد. اما نادرشاه به علت داشتن افتخارات بی شمار در طول حکومت خود، نزد پادشاهان سلسله های بعدی بسیار مورد احترام بود به همین خاطر در زمان قاجار، جسد نادرشاه به یک مقبره باشکوه که در خور شخصیت او بود منتقل شد. آقا محمد خان، اولین پادشاه قاجار، پیکر نادرشاه را به تهران آورد و سپس در سال 1296، قوام السلطنه آرامگاهی در مکانی دیگر برای او بنا کرد. سپس در سال 1335 انجمن آثار ملی ایران برای گرامیداشت شخصیت و مقام والای نادرشاه تصمیم گرفت آرامگاهی برای وی بسازد. سرانجام بنای با شکوه آرامگاه نادرشاه افشار در طول 4 سال، در سال 1342 شمسی به دست هوشنگ سیحون، معمار معروف و زبردست ایرانی، طراحی و ساخته شد. سیحون 93 سال عمر کرد و طراح آرامگاه های فردوسی، خیام، بوعلی سینا و کمال الملک بوده است.
بازسازی و مرمت آرامگاه نادرشاه افشار در سال 1386 و به مدت 6 ماه به طول انجامید.
ساخت بنای یادبود و مقبره نادرشاه افشار هزینه ای بیش از 553 میلیون ریال در پی داشته که در دوره خود مبلغ بسیار زیادی محسوب میشده است. این مبلغ هنگفت به دست مردم و از طریق خرید بلیط های گرانتر قطار تهران - مشهد توسط آنها تامین شد.
ساختمان آرامگاه در فضایی مربع شکل با اضلاع 15 در 15 متر و ارتفاع 5/2 متر بنا شده که سقف آن نیز ارتفاعی به اندازه 6 متر دارد. ستونهای آرامگاه نیز از سنگ یک تکه ساخته شده که ارتفاعی به اندازه 26/2 دارد. مساحت آرامگاه 12000 متر مربع است و درون مجموعه باغ نادری ساخته شده که مساحت کل مجموعه 14400 متر مربع است. در مجموعه مقبره نادرشاه محل قبر نادر، پوششی شبیه خیمه روی قبر، توپ جنگی که توسط نادرشاه از پرتغالی ها به غنیمت گرفته شده، فروشگاه لباسهای قدیمی، یک سکوی دوازده پلهای و سکویی با ارتفاع بلند در مجاورت قبر که مجسمهی معروف نادرشاه روی آن واقع شده، غرفهی فروش کتاب، یادبود محمدتقی خان پسیان اولین خلبان ایرانی و دو تالار به عنوان موزه، که یکی برای نمایش اسلحههای زمان ما قبل نادر و دیگری برای نمایش جنگافزارهای زمان سلطنت نادرشاه در نظر گرفته شده اند.
تندیس با شکوه و با ابهت نادرشاه که سوار بر اسب است و تعدادی سرباز همراه او هستند بیش از هر چیزی در بازدید از مقبره نادرشاه جلب توجه می کند، این تندیس به دست ابوالحسن فقیهی مجسمه ساز ماهر و هنرمند، ساخته شده و وزن تقریبی آن 14600 کیلوگرم است. تندیس روی یک حجم سنگی واقع شده که این قرارگیری شکوه آرامگاه را دوچندان ساخته است.
ساخت و طراحی بنای مقبره نادرشاه آنقدر خلاقانه صورت گرفته که حتی گزینش مصالح و رنگ های به کاربرده شده نیز با دقت و هوشمندانه بوده و نمادهایی در هرکدام تعبیه شده است. برای نمونه، سنگ مقبره از گروه سنگ گرانیت کوهسنگی مشهد ساخته شده که بسیار مقاوم و سخت میباشد و بافت بسیار خشنی داشته تا بدین وسیله قدرتمند بودن و شکوه شاه را به نمایش بگذارد. چند قطعه از آرامگاه با ابعاد بزرگتر ساخته شده تا آرامگاه عمارت خورشید را که نادرشاه دستور ساخت آن را داده بود یادآور شود. به دلیل اینکه نادرشاه در چادر عشایری به دنیا آمد و در آخر در یک چادر به وسیله سربازان تحت سلطه خود کشته شد، پوشش مقبره را به صورت یک چادر عشایری ساخته اند تا به عنوان نماد محل تولد و مرگ نادر شاه افشار باشد. افراد بسیاری با نادر شاه دشمن بودند و قصد کشتن او را داشتند به همین خاطر نادرشاه همواره در گوشه ای میخوابیده که این نکته هم در ساخت آرامگاه به خوبی رعایت شده است. برای نشان دادن قتل ناجوانمردانه او نیز دیواره های داخلی مقبره از سنگ مرمر مراغه به رنگ اخرایی ساخته شد.
یکی از تالارهای این موزه متعلق به آثار زمان افشاریه است. این اشیا عبارت اند از انواع اسلحه، لباس، چند تابلو نقاشی که صحنه های نبردهای شاخص و معروف نادر شاه را نشان می دهند، نسخه های خطی همچون تاریخ جهانگشای نادری و تجهیزات سوارکاری.
از اشیای دیدنی موزه نادری میتوان به دو شمشیر نادرشاه اشاره کرد که روی یکی از این شمشیرها عبارت "السلطان نادر" و روی شمشیر دیگر بیت " هست سلطان بر سلاطین جهان / شاه شاهان نادر صاحب قران" نگاشته شده است.
تالار دوم موزه نادری نیز متعلق به نمایش تصاویر و وقایع زندگی نادرشاه افشار و محل نگهداری سکه، ظروف، اشیاء و هدایای زینتی مربوط به زمان صفویه تا قرن معاصر میباشد و به طور رسمی در سال 1373 افتتاح شد.
خلاصه ای از زندگی نادر شاه
نام اصلی او نادر قلی و لقبش طهماسب قلی خان بود. اصالت او ترک است و اصلا به طایفه ایل افشار و قرخلو برمیگردد. پس از نابودی سلسله صفویه، نادرشاه در خراسان به قیام برخاست و در سال 1148 به عنوان پادشاه ایران انتخاب شد و پایتخت حکومت خود را مشهد تعیین کرد. او دولتهای روسیه و عثمانی را از ایران اخراج کرد. زمانی که قدرت را در دست گرفت، سردار سپاه شاه طهماسب دوم صفوی بود. او حاکم وقت سیستان را شکست داد و موجب تثبیت شدن حکومت طهماسب در نقاط دیگر ایران شد. افغان ها که از قدرت گیری نادرشاه هراسان شده بودند، تصمیم گرفتند او را به قتل برسانند. اما نادرشاه چندین بار در نبرد با آنها موفق شد و پس از گذشت هفت سال شورش افغان ها را کنترل کرد. او تمام دشمنان ایران را سرکوب کرده و آرامش را به کشور هدیه داد. الماس کوه نور از مهمترین غنایم جنگی او است.
پایان عمر نادرشاه در شک و تردید به اطرافیان سپری شد تا حدی که فرزندان خود را به قتل رساند و چند نفر از فرزندانش را نابینا کرد. سرانجام وی در قوچان به قتل رسید.
دسترسی به آرامگاه نادرشاه افشار
مقبره نادرشاه افشار در چهارراه شهدا نزدیک ایستگاه مترو شهدا و در خیابان شیرازی واقع شده و فاصله آرامگاه نادر شاه تا حرم امام رضا، 800 متر است. همه روزه از ساعت 9 صبح الی 17 قابل بازدید می باشد که این ساعت در زمستان کوتاه تر میباشد. در صورتی که قصد بازدید از آرامگاه نادرشاه را داشتید بهتر است با تلفن 05132224888 مجموعه آرامگاه نادری تماس بگیرید.
اقامت در مشهد
برای اقامت مسافران در مشهد هتل های مختلفی نزدیک حرم امام رضا و دیگر اماکن دیدنی مشهد در نظر گرفته شده، اما گردشگران این شهر مذهبی و توریستی میتوانند از اجاره ویلا در مشهد در سایت ویلاجار اقامتگاه مورد نظر خود را از چند روز قبل از حرکت رزرو کرده و سپس راهی مشهد شوند.
چهارشنبه 16 آبان 1403
محوطه بسیار قشنگی هم داره.
یکشنبه 25 شهریور 1403
پنج شنبه 07 دی 1402
یکشنبه 28 آبان 1402
چهارشنبه 27 مهر 1401
شنبه 23 مهر 1401
مقبره نادرشاه توسط معمار برجسته ایرانی، هوشنگ سیحون طراحی شده
یکشنبه 21 آذر 1400
یکشنبه 21 آذر 1400
دوشنبه 24 خرداد 1400
یکشنبه 12 اردیبهشت 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
شنبه 16 اسفند 1399
شنبه 18 بهمن 1399
سه شنبه 23 دی 1399