ساختمان تئاتر شهر تهران مکانی است که علاقهمندان به ادبیات نمایشی و تئاتر برای تماشای نمایش های گوناگون هنری به آن مراجعه می کنند. تئاتر شهر محل برپایی مهمترین اتفاقات سال در زمینه نمایش در تمام ایران می باشد. در چند سال گذشته قسمت های مختلف ساختمان تئاتر شهر گسترده تر شد و امکانات بیشتری برای استفاده بهتر عموم مردم از این مکان صورت گرفت. ساختمان تئاتر شهر علاوه بر کاربرد هنری و فرهنگی، معماری خاصی دارد که بسیار جالب توجه قرار گرفته است. بنابراین می توان گفت تئاتر شهر از جمله مکان های گردشگری تهران میباشد که در میان پارک دانشجو قرار گرفته است.
این ساختمان در منطقه 11 تهران در قلب شهر واقع است و میان دو خیابان ولیعصر و انقلاب در ضلع جنوب شرقی چهارراه ولیعصر قرار دارد. به طور دقیق ساختمان چهار طبقه تئاتر شهر در انتهای قسمت شمال غربی پارک دانشجو است و این موقعیت مکانی موجب شده تا از خیابانهای اطراف به خوبی بتوان ساختمان تئاتر را مشاهده کرد.
این بنای معروف فرهنگی در پایتخت ایران در تاریخ 8 بهمن 1351 افتتاح گردید. به عنوان اجرای افتتاحیه تئاتر شهر نمایش باغ آلبالو نوشته آنتوان چخوف نویسنده روسی، به کارگردانی آربی اوانسیان روی صحنه رفت.
قسمت های مختلف مانند صدا، طراحی صحنه، واحدهای نور پردازی، چهرهپردازی، تاسیسات، آکسسوار و حمل و نقل دکور در این مجموعه فرهنگی فعالیت دارند و از این رو ساختمان مذکور امکانات استاندارد و مناسبی جهت برپایی نمایشهای مختلف را دارا می باشد. در طبقات دیگر ساختمان تئاتر شهر امکانات خدماتی و تفریحی همچون کافه تریا، کتابخانه تخصصی و قسمت های اداری و مدیریتی قرار گرفته اند.
مجموعه تئاتر شهر با داشتن کاربری تخصصی در زمینه اجرای نمایش و تئاتر جزو با اهمیت ترین ساختمان های فرهنگی در این حوزه است.
سالنهای تئاتر شهر از نظر قیمت با هم تفاوت کمی دارند و بالاترین قیمت بلیط متعلق به سالن اصلی است.
تاریخچه ساختمان تئاتر شهر
قبل از اینکه مجموعه ای تحت عنوان تئاتر شهر در این مکان ساخته شود، ساختمانی به نام کافه شهرداری یا مهمانخانه بلدیه قرار گرفته بود که مکانی تفریحی برای اهالی شهر تهران به شمار می رفت. تاریخ ساخت این مهمانخانه به سال 1309 برمی گردد و از همان زمان در محوطه باز آن، گروه های نمایشی و گروههای مختلف مانند سیرک باران برنامههایی اجرا می کردند. در آن دوره کافه شهرداری به مکانی مطلوب برای شاعران، نویسندگانی همچون جلال آل احمد و فروغ فرخزاد تبدیل شد.
با گذشت زمان در دهه 40 شمسی، نمایش چهره ای گسترده تر پیدا کرد و این هنر به سرعت شکوفا شد. از هنرمندان مطرح تئاتر در آن دوره میتوان به آربی اوانسیان، اکبر رادی، بهرام بیضایی، غلامحسین ساعدی، بهمن مفید، عزت الله انتظامی و علی نصیریان و پرویز صیاد اشاره کرد. تعدد نمایشهای آن دوره موجب شد کمبود سالن جهت صحنه نمایش احساس شود. بنابراین در سال 1346 خورشیدی امکانات مورد نیاز برای طراحی و ساخت بنای تئاتر شهر فراهم شد. این مجموعه تخصصی تئاتر، توسط مهندسان ماهر ایرانی ساخته شد که همگی جزو شاگردان آقای هوشنگ سیحون معمار برجسته آرامگاه نادرشاه افشار و کمال الملک بودند. بعد از طی 5 سال، سالن اصلی این مجموعه تکمیل و به بهرهبرداری رسید. تالار شماره دو و سالن چهار سو هم در زمان کوتاهی بعد از ساخت سالن اصلی به بهره برداری رسیدند. به مرور زمان محوطه اطراف ساختمان تئاترشهر، سالنها، بخشهای دیگر آن افزوده شدند.
فعالیت این مجموعه در سالهای اولیه با نظارت مستقیم ملکه فرح پهلوی و زیر نظر سازمان جشن هنر شیراز قرار داشت و پس از مدتی نظارت و مدیریت آن به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران واگذار شد. پس از انقلاب مدیریت تئاتر شهر به وزارت فرهنگ و آموزش عالی داده شد و مجددا بعد از زمان کوتاهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظارت بر آن را تحویل گرفت. در طول سالهایی که از عمر این مجموعه میگذرد سرپرستی قسمت های گوناگون آن به وسیله هنرمندان برجستهای انجام گرفت.
معماری ساختمان تئاتر شهر
بیژن انصاری، با نظارت مهندس سردار افخمی طراحی ساختمان تئاتر شهر تهران را انجام داده اند. در معماری این ساختمان معماری مدرن و معماری سنتی ایرانی دیده میشود و مشخصه اصلی این سازه ساخت به شکل دایره ای است. این سبک معماری تلفیقی از معماری روم و یونان می باشد که در دوره قاجار هم در ایران مرسوم بود. اطراف ساختمان تئاتر شهر ستونهایی ساخته شده که از معماری ستونهای تخت جمشید الهام گرفته است. تزئینات خاص این ستونها حالت اتصال به بالن را نشان می دهند. ستونها در قسمت بالای ساختمان به وسیله معماری زاویهدار هندسی به هم متصل شده اند و فاصله ای که میان آنها قرار دارد به وسیله کاشیکاریهای مثلث و مربع تزئین شده است. مواد اصلی که در تزئین این ساختمان استفاده شده آجر و کاشی می باشد. در ساخت برج دایره ای بالای ساختمان هم از بنای برج طغرل و معماری دوره ایلخانی الهام گرفته شده است. نمای بیرونی تئاتر شهر گنبدی مدور دارد که ظاهر آن با واقع شدن در سنگفرش پارک دانشجو، تصویری از تابلوی معروف تکیه دولت اثر کمالالملک را در ذهن ها مجسم می سازد.
فضای داخلی ساختمان تئاتر شهر معماری مدوری دارد که در تمام فضای داخلی این مجموعه قرینهسازی مشهود است.
مساحت ساختمان تئاتر شهر تقریبا 5600 متر مربع می باشد و بستر طرح آن نیز حدود 3000 متر مربع را اشغال کرده و ارتفاع ساختمان نیز 15 متر است.
سالن اصلی این مجموعه در دو طبقه ساخته شده و گنجایش آن 579 نفر می باشد. این سالن اصلی امکاناتی همچون آسانسور دکور، صفحه گردان الکتریکی، دهانه متحرک صحنه، سیستم آویز و بالا برنده دکور، سیستم پیشرفته صداگذاری و نورپردازی و همچنین پرده را داراست.
تالار چهارسو در پایینترین طبقه ساختمان تئاتر شهر واقع شده و صحنه اجرای آن دایره ای است. ظرفیت تالار چهارسو 120 نفر می باشد که با تغییر دکور و جابه جایی صندلی ها و با در نظر گرفتن نوع نمایش به 350 نفر نیز افزایش مییابد. تالاری به نام قشقایی با طرح سهگوش، ظرفیتی در حدود 250 نفر دارد و در زمان های گذشته محلی جهت اجرای نمایشهای سنتی بوده است.
هرکدام از سالنهای تئاتر شهر امکانات و فضاهای متفاوتی دارند که برای نمایشهای مخصوص به خود طراحی و ساخته شدهاند. سالنهایی که در مجموعه تئاتر شهر قرار دارند شامل تالار سایه، تالار اصلی نمایش، تالار قشقایی، کارگاه نمایش، فروشگاه کتاب و تالار چهارسو می باشند. مقابل ساختمان تئاتر شهر نیز فضای مناسبی برای اجرای تئاتر محیطی می باشد.
در گذشته سالن هایی به نام تالار شماره دو و تالار کوچک برای اجرای نمایش بودند که بازسازی و مرمت و تعمیر باعث تعطیلی چند ساله این سالن ها شد. برای بازگشایی مجدد این سالن ها برنامه ای وجود ندارد، اما امروزه تالار شماره دو به تالاری به نام مشاهیر تبدیل شده است. این تالار که در سال 1386 به صورت امروزی درآمد، جهت برپایی سمینارهای تئاتر، همایشها، جلسات نقد و بررسی نمایشها، جلسات جشنواره تئاتر فجر، جلسات رسمی جشنوارههای بینالمللی، بزرگداشت مشاهیر فرهنگی تئاتر ایران و نشستهای خبری استفاده می شود.
از نمایشهای تئاتر دانشجویی نایش خیابانی یا اجراهای محوطه باز است که قسمت قابل ملاحظه ای از نمایش های تئاتر شهر را شامل می شوند.
در سالن چهارسو و سالن اصلی چندین کافه تریا قرار دارد که هنرمندان و تماشاگران در آنها استراحت می کنند. گاهی اوقات این کافه ها مکانی برای جلسات نقد و بررسی نمایشنامهخوانی و آثار نمایشی است.
در طبقه چهارم ساختمان تئاتر شهر، کتابخانه تئاتر شهر قرار دارد. در این کتابخانه تخصصی کتابها و اسناد نمایشی نگهداری میشود و منبع تحقیقی مطلوبی برای دانشجویان هنرهای نمایشی و تئاتر است. این کتابخانه تقریبا 25 هزار جلد کتاب دارد و هزاران عضو فعال از طرفداران این کتابخانه تخصصی هستند. کتابخانه تئاتر شهر در سال 1366 تاسیس شد و در دوره مدیریت دکتر علی رفیعی و با تلاش های منصور خلج، که از مدرسان و محققان تئاتر بود پیشرفت قابل توجهی کرد. بروشورهای موجود در این کتابخانه مربوط به نمایشهای اجرا شده و فهرست کاملی از همه نمایشهای این مجموعه از آغاز تاسیس تا کنون است.
متاسفانه از این کتابخانه در حد پتانسیل هایی که دارد بهرهبرداری نشده و در نگهداری این مجموعه و آثار با ارزش آن تلاش خاصی صورت نگرفته؛ در صورتی که اگر رسیدگی به کتابخانه تئاتر شهر انجام شود آثار و منابع موجود در آن حفظ می شود و گام اثرگذاری در بهبود شرایط کنونی تئاتر ایران می باشد.
دسترسی به تئاتر شهر
چهارراه ولیعصر با قرارگیری در مرکز شهر تهران مراکز مختلف فرهنگی، دانشگاهی، تجاری و اداری را در خود جای داده و به همین علت وسایل نقلیه عمومی راحت تر در این چهارراه عبور و مرور میکنند و دارای ایستگاه مشخصی هستند. این قسمت از تهران در محدوده طرح ترافیک قرار دارد و معمولا بار ترافیکی بسیار سنگینی در آن حاکم است. بنابراین همه این موارد علاقهمندان را مجاب میکند تا از آوردن وسیله نقلیه شخصی به این محدوده خودداری کنند.
به وسیله اتوبوسهای بیآرتی و مترو میتوان به راحتی به تئاتر شهر دسترسی مناسبی پیدا کرد. ایستگاه مترو تئاتر شهر در مقابل ساختمان آن واقع شده و در تقاطع خطوط سه و چهار است. این ایستگاه بخش گسترده ای از مناطق غربی، شرقی و شمال و جنوب را ساپورت میکند. از درب خروجی تئاتر شهر یا پارک دانشجو میتوان به محوطه مترو وارد شد. اتوبوسهای بی آر تی نیز از خط چهارراه تهرانپارس تا میدان آزادی و بالعکس و همچنین بی آرتی میدان راهآهن به تجریش و برعکس در چهارراه ولیعصر دارای ایستگاه هستند. بی آرتی بهدلیل اینکه از مسیر خط ویژه عبور می کند فاقد ترافیک است و در میان وسایل نقلیه بهترین انتخاب محسوب میشود. تاکسیهای خطی نیز از مناطق مختلف تهران به چهارراه ولیعصر رفت و آمد دارند.
اما در صورتی که روزهای پایانی هفته را برای رفتن به تئاتر شهر انتخاب کرده اید میتوانید از خودرو شخصی خود استفاده کنید. اما به این نکته توجه کنید که پارک کردن اتومبیل در دو طرف خیابانهای انقلاب و ولیعصر ممنوع می باشد. خیابانی به نام مظفر مقابل تئاتر شهر، در شمال خیابان انقلاب، خیابانی به صورت سنگفرش است که چند محل مناسب جهت پارک خودرو دارد.
بازدید از تئاتر شهر تهران
در صورتی که عازم تهران هستید و قصد دارید مدتی را بمانید میتوانید از سوئیت های مبله داخل شهر استفاده کرده یا هتل هایی مانند اسپیناس، بوتیک حنا و هویزه را رزرو کنید و از دیدن مکان هایی مانند بازار تجریش، پارک کوهسار، پارک جمشیدیه و...لذت ببرید. در نزدیکی این مجموعه نمایشی نیز میتوان از اماکن فرهنگی مانند موزه جواهرات ملی در فاصله 3.3 کیلومتری، کاخ مرمر در فاصله 3.4 کیلومتری، تالار وحدت در فاصله 1.3 کیلومتری، سالن تئاتر شهرزاد در فاصله 1.7 کیلومتری از آن دیدن کنید.
یکشنبه 10 تیر 1403
شنبه 27 آبان 1402
متاسفانه الان مورد بی مهری قرار گرفته، فضای پیرامون این اثر هنری و فرهنگی مخدوش شده و هیچ حس هنری محیط پیرامونش ندارد
شنبه 23 مهر 1401
یکشنبه 21 آذر 1400
شنبه 09 مرداد 1400
یکشنبه 23 خرداد 1400
یکشنبه 12 اردیبهشت 1400
یکشنبه 29 فروردین 1400