اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

استان یزد با داشتن تاریخی‌ کهن و فرهنگ و آداب و رسوم اصیل‌ همواره جز استان هایی با تمدن غنی و زبانزد مناطق مختلف ایران و خارج از کشور بوده است. ماه رمضان نیز همانند مناسبت های دیگر مردم یزد را به برپایی رسوم مختلف دعوت میکند و این فرهنگ به جزء جداناپذیر زندگی آنها تبدیل شده است.

از رسوم مختلف این ماه مبارک در یزد میتوان به کلوخ اندازان، هلال ماه نو در یزد، وقت شناسی با چراغ ملا کاظم، روضه قنبر، رسم کیسه‌دوزی، پختن نان مراد، غذاهای مخصوص سحری و افطاری، ختم قرآن کریم، آیین های شب های قدر در شهرهای مختلف یزد، تهیه آجیل مشکل گشا، مراسم ویژه شب بیست و هفتم و در آخر ماه نیز مراسم شب و روز عید فطر اشاره کرد.

کلوخ اندازان مردم یزد

یکی از آیین های سنتی مردم یزد که در پیشواز از ماه مبارک رمضان آن را اجرا می کنند کلوخ اندازان است.

مراسم کلوخ اندازان شباهت زیادی به خانه تکانی روزهای پایانی اسفند و استقبال از سال نو دارد. کلوخ اندازان به این صورت است که مردم چند روز قبل از شروع ماه رمضان به پاکسازی خانه ها و نظافت و غبارروبی مساجد مشغول می شوند و با برگزاری این سنت به جشن و شادی پرداخته و به استقبال از ماه مبارک می روند.

خانواده ها در آخرین روز ماه شعبان کنار یکدیگر جمع شده و به دامن طبیعت می روند و آن روز را به شادی به پایان می رسانند.

خوراکی های روز کلوخ اندازان تنوع زیادی دارد که البته تناول کردن این خوردنی ها همراه با پرهیز از اسراف و زیاده خواری و گناه می باشد.

یکی از مرسوم ترین غذاهای روز کلوخ اندازان در استان یزد شولی است. شولی نوعی آش می باشد که در مناطق مختلف به روش های متفاوتی طبخ می شود. آش خمیر، حلوای برنج، آش کشک یا آش رشته و نیز فالوده یزدی و شله زرد از دیگر خوردنی های مردم یزد در مراسم کلوخ اندازان می باشد.

در گذشته بعضی از مردم یزد کلوخ های کوچکی در پایان روز به طرف همدیگر پرتاب می کردند و این روز را با شادمانی و بازی به سرانجام می رساندند به همین خاطر نام این مراسم به کلوخ اندازون یا کلوخ اندازان معروف شده است.

رویت هلال ماه نو در یزد

مشاهده هلال ماه و تعیین اول ماه رمضان در مناطق مختلف انجام می گیرد و مردم یزد نیز برای رؤیت هلال اول ماه در غروب روز آخر ماه شعبان به بالای مناره مسجد و یا پشت بام خانه ها می روند و با تماشای آسمان، به جست‌و‌جوی ماه می پردازند و در صورت رؤیت ماه، انجام اعمال و سنت های مخصوص ماه رمضان را شروع می کنند.

در صورتی که آسمان ابری باشد و مشاهده هلال اول ماه امکان پذیر نباشد، مردم یزد به اجبار قاصد در می کنند. قاصد در کردن به اصطلاح یعنی افرادی را به شهرهای اطراف که افق دیدشان با شهر آنها یکی است و یا روستاها بفرستند تا هلال ماه را رؤیت کنند.

اگر این کار نتیجه ای در پی نداشت و تا هنگام سحر، امکان مشاهده هلال ماه نبود، مردم سحری خود را می خورند و روزه می گیرند تا اگر آغاز ماه رمضان در آن روز باشد از تکالیف و واجبات دینی خود عقب نمانند. یزدی ها به محض اینکه هلال اول ماه را رؤیت کنند، چشمهایشان را بسته و صلوات می فرستند تا از برکت این ماه نو، آرزوهایشان برآورده شود.

تعیین وقت با چراغ ملا کاظم

در زمان های گذشته که امکانات کافی وجود نداشت مردم برای بیدار شدن در سحرگاهان ماه رمضان از ستارگان کمک می گرفتند و یزدی ها این ‌کار را با آداب و رسم خاصی انجام می دادند. بعضی از مردم یزد مانند خادمین مساجد، یک تا دو ساعت مانده به وقت سحر، با روشن ساختن چراغ هایی در مناطق بلند و مرتفع شهر همچون گلدسته‌های مساجد، دیگر افراد شهر را بیدار می کردند و سپس با شروع اذان صبح، چراغ ها را خاموش می ساختند.

یکی از معروف ترین چراغ های بیداری سحر ، چراغ خادم مسجد جامع کبیر یزد به نام چراغ ملا کاظم بود. ملاکاظم شبانه با روشن کردن چراغی در یکی از گلدسته‌های مسجد جامع اهالی را بیدار میکرد و هنگام اذان صبح چراغ را خاموش می کرد. نقاره زدن و طبل در شهر نیز روش دیگر اعلام وقت سحر بوده است.

تشخیص زمان افطار و غروب آفتاب نیز با نگاه کردن به دیوار کاهگلی انجام میشد زیرا در گذشته مردم بر این باور بودند که هر زمان کاه های داخل دیوار کاهگلی دیده نشود، زمان اذان مغرب فرا رسیده است.

روضه قنبر

از دیگر رسوم مردم یزد خواندن روضه قنبر می باشد. این روضه به طور معمول از شب نوزدهم تا شب بیست و هفتم ماه رمضان برگزار می شود.

روضه قنبر بیشتر مخصوص بانوان است. زنان یزدی با دادن نذری در چند روز از ماه رمضان در خانه‌هایشان این رسم را برگزار می کنند. روضه قنبر به‌عنوان عزاداری و نماد ضربت خوردن حضرت علی(ع) است. روضه قنبر در اصل به قنبر، غلام امام علی(ع) بر میگردد. وی در این مراسم با ظاهری مشابه درویشان و با لباس و کلاه کشکولی سفید (نماد دوستی حضرت علی این نوع لباس بوده است) مراسم روضه را انجام می داده است.

در این مراسم که در یزد برگزار میشود دو نفر دیگر نیز به طور نمادین، یکی در نقش حضرت زینب(س) با لباس مشکی بلند و دیگری در نقش ام کلثوم(س) حضور دارند و با خواندن مرثیه ها و اشعار محزون فضا را معنوی می سازند. امروزه این مراسم قدیمی به ندرت در یزد برگزار می شود؛ اما با این وجود بسیار مورد احترام مردم است.

غذاهای سحری و افطاری

ثروتمندان و اغنیا در طول ماه رمضان خوراکی هایی همچون کشک، گوشت، برنج و روغن گوسفند و غذاهای مقوی می خوردند و سایر مردم نیز اشکنه تخم‌مرغ که خوارکی مرسوم ماه رمضان است را تهیه می کردند. اشکنه تخم مرغ از فلفل، مرزنجوش، پیاز و در صورت فراهم بودن روغن گوسفند یا گاو و تخم مرغ تهیه می شود و کمی آبدار است و به صورت تلیت خورده می شود. از شیر گوسفند یا گاو برای سحری استفاده می شده و در صورتی که ماه رمضان همزمان با فصل زمستان بود، آشی به نام آش تکی و یا شلغم پخته، از غذاهای مرسوم برای افطاری مردم بوده است.

ختم قرآن کریم

ختم قرآن در ماه رمضان جزو سنت های مناطق مختلف از جمله یزد است که بیشتر توسط زنان برگزار می گردد. آن ها در ماه رمضان دوره های تلاوت قرآن دارند و هر روز یک جزء از قرآن را همزمان با گذر ماه قرائت می کنند. زنان یزدی بر این باورند که در پایان ماه در نوبت خواندن قرآن اگر سوره توحید به هر فردی برسد در کار او گشایش ایجاد شده و گره از زندگی اش باز می شود. در قدیم معمولا در خانه یکی از آشنایان که به قرائت قرآن مسلط بود گرد هم می آمدند. به آن شخص مُلّا گفته می شد.

این رسم همچنان تکرار می شود اما دیگر به بانوی قاری ملا گفته نمی شود. از مزیت این رسم این است که چنانچه شخصی در قرائت قرآن کریم ضعیف باشد با کمک دیگران ایرادات او رفع می شود. امروزه بیشتر این مراسم در مساجد و امامزاده ها به صورت عمومی برگزار شده و با استقبال زیاد نوجوانان جوانان همراه است.

آیین های شب های قدر

یزدی ها بر این باورند که در شب های قدر، وقت به دنیا آمدن نوزادان و نیز مرگ هر شخص، از طرف فرشته مقرب خداو تعیین می شود و به همین علت در این شب‌ها از خداوند طلب داشتن فرزند و طول عمر بیشتری می کنند. در خرانق اردکان مردم بر این باورند که هنگام خواندن قرآن و دعا و قرآن سر گرفتن اگر قرآن از سر فردی بیافتد، آن شخص در آن سال می میرد و یا افرادی که نذر نماز صد رکعتی می کنند اگر در وسط نماز چرت بزنند تا آخر سال فوت می کنند.

همچنین آنها معتقدند که اگر کسی بعد از ماه رمضان فوت کند، عباداتش مورد قبول خداوند است و آمرزیده خواهد شد.

در طزرجان تفت نیز مردم عقیده دارند که مقدرات هر فردی در شب بیست و سوم ماه رمضان رقم می خورد و کسانی که سال آخر عمرشان است و در مراسم احیا شرکت می کنند تمام گناهانشان پاک می شود، بر پایه همین اعتقاد نیز بعضی افراد در شب بیست و سوم بعد از پایان مراسم احیاء، دست راست خود را مقابل صورت می گیرند و اگر سایه 5 انگشت خود را روی دیوار دیدند، معتقدند که رمضان سال بعد را هم خواهند دید و اگر سایه یکی از انگشتان خود را ندیدند تا سال دیگر از دنیا می روند.

دعای جوشن کبیر نیز جز اصلی مراسم شب های احیاست. یزدی ها هنگامی که به جمله الغوث، الغوث، خلصنا من النار یا رب دعا می رسند، بر طنابی که از قبل آماده کرده‌اند، می دمند و آن را گره می زنند و با پایان دعا 100 گره به این ریسمان زده می شود؛ آنها اعتقاد دارند که در زمان مرگ اگر این طناب را دور کفن خود ببندند و یا بر گردن بیاندازند از آتش دوزخ نجات پیدا می کنند. برای شفای بیماران نیز با خواندن همان جمله و دمیدن آن به یک شیرینی و خوراندن آن به بیمار، طلب شفای مریض را از خداوند می کنند.

مراسم نخل گردانی نیز در روز شهادت حضرت علی(ع) در حسینیه شاه ولی تفت، برگزار می شود.

تهیه آجیل مشکل گشا

تهیه آجیل مشکل گشا در شب های ماه رمضان و مخصوصا شبهای قدر اجرا می شود و افرادی که حاجت دارند برای رفع حاجات خود آجیل را تهیه می کنند.

برای انجام این کار، فرد هر ماه مبلغی را کنار گذاشته و پول را به یک زن مومن می دهد تا آجیل را از هفت مغز، تهیه کند و در یکی از شب های رمضان بین 2 نماز در بین نمازگزاران تقسیم کند.

مراسم شب بیست و هفتم

این شب قصاص ابن ملجم مرادی است، مردم یزد این شب را جشن می گیرند و اگر مراسم بله‌برون، خواستگاری، عقد و عروسی دارند در این شب برگزار می‌کنند و دامادها در این شب به عروسان خود هدیه ای که به هدیه بیست و هفتمی معروف است می دهند.

در شب بیست و هفتم، زنان حنا و مردان خضاب می‌بندند و با پوشیدن لباس های نو به منزل اقوام و فامیل می‌روند و پس از افطار نیز از غذاهای معروف یزدی همچون شولی و یا کله‌پاچه تناول می کنند.

مراسم لعنت‌فرستادن بر ابن ملجم که همراه با خواندن دعای نادعلیا مظهر اعجائب است یکی دیگر از رسم های مردم یزد است. دایره زنی، مولودی خوانی و دوختن پیراهن مراد از دیگر رسومات معروف مردم یزد در روز بیست و هفتم ماه رمضان می باشد.

دوختن پیراهن مراد به این شکل است که اگر فردی بیمار بود و یا دختر جوان دم‌بختی داشت، از هفت نفر که دارای اسم حضرت زهرا(س) و یا ائمه داشتند پول می‌گرفت و با آن پول پارچه ای تهیه می کرد و در این روز آن را در مسجد می‌دوخت و به تن فرد مورد نظر می کرد. این رسم به طور معمول در مسجد امیرچخماق یزد انجام می شود که در این محل نیز سنگی به نام مراد وجود دارد.

در زمان های گذشته گروهی به نام کمچلی‌زن یا قاشق‌زن که اغلب نوجوانان و جوانان آن را تشکیل می دادند به در هفت‌خانه می‌رفتند و با خواندن اشعاری از صاحبخانه مقداری خوراکی دریافت می کردند و بین خود تقسیم می‌کردند و اگر فردی بیمار بود برای شفا به او می‌دادند. برخی نیز بر این باورند که این کار موجب برآوردن نیازها و همدلی با امام علی(ع) و همدردی با یتیمان کوفه است. این مراسم به مراسم دوست علی معروف است و جمله "دوست، دوست، دوست علی، امام اول علی، میدی یا برم؟ " توسط گروه قاشق زن خوانده می شود.

رسم کیسه‌دوزی در روز 27 ام ماه رمضان انجام می شود به این صورت که پارچه‌ای را به مسجد برده و میان دو نماز ظهر و عصر، پارچه را بریده و اعتقاد داشتند برای بریدن آن نباید از قیچی استفاده کرد و از یک چاقو یا تیغ استفاده می کردند و به وسیله یک نخ که هم‌رنگ پارچه باشد، کیسه‌ای می‌دوختند و از میان کیسه، نخ سبزی را رد می کردند و انتهای نخ را به چند نخ دیگر گره می‌زدند و نخ را از یک سکه سوراخ‌دار که توسط فرد حاجت‌دار داده شده بود، به سر کیسه متصل می کردند. پس از دوخت کیسه، آن را به شخص حاجت دار می‌دادند و تا زمانی که حاجتش برآورده شود، از آن نگهداری می کرد و پس از آنکه حاجتش برآورده شد، با باز کردن سر کیسه سکه سوراخ‌دار را بیرون می آورد و زیر لباس می دوخت به صورتی که دیده نشود و همیشه به همراه خود داشت.

روزه چند کُتو

بیدار شدن در هنگام سحر و خوردن سحری و آمادگی برای گرفتن روزه علاوه بر اینکه اجر معنوی و ثواب دارد به دلیل تفاوتی که با 11 ماه دیگر سال دارد، برای بزرگترها یک نوع تنوع محسوب می شود و برای افراد کوچک تر نیز شوق زیادی دارد. آنها از والدین می خواهند که آنها را هنگام سحر بیدار کنند و با گرفتن روزه های کوتاه تری با فرهنگ دینی و معنوی روزه و رمضان آشنای پیدا می کردند. برای کاهش فشار گرسنگی و تشنگی در چند نوبت به آنها غذا و آب داده می شود و دوباره روزه آنها پیوند زده می شد و به همین علت به این نوع روزه دوکُتُو یا روزه پیوندی گفته می شود.

پختن نان مراد

پختن نان مراد نیز از دیگر رسم‌های اهالی یزد در این ماه مبارک است. این نان به سوروک معروف است و آرد آن را از 7 بانو با نام فاطمه می‌گرفتند و برای رفع حاجت نان تهیه شده را میان مردم قسمت می‌کردند.

مراسم شب و روز عید فطر

در پایان ماه رمضان و عید فطر، خرید لباس نو، نظافت منازل، تهیه شیرینی و میوه های فصل و دید و بازدید مقدمات حلول عید سعید فطر و بزرگداشت آن در بین مردم دیندار یزد می باشد.

با فرارسیدن عید سعید فطر و اعلام روز اول ماه شوال، مردم پس از انجام غسل مستحبی و پوشیدن لباس های نو و معطر تکبیرگویان به طرف مصلای اقامه نماز شکوهمند عید فطر می روند. قبل از اقامه نماز عید، مکبر و مجری این مراسم با شکوه چندین بار ذکرهای مستحب این روز را با صدای بلند قرائت می کند و نمازگران با او هم صدا میشوند. لااله الاالله، الله اکبر، صلوات بر محمد و آل محمد(ص) و نیز خواندن دعای سلامت حضرت مهدی(عج) مهمترین ذکرها در این مراسم است.

از زمان های گذشته کسانی که نذر و حاجتی دارند با تهیه شیرینی و توزیع آن قبل از اقامه نماز، در محل برگزاری نماز عید فطر امید به برآوردن نیازهای خود را محکم می‌ساختند. پختن آش حضرت ابوالفضل العباس(ع) و توزیع آن در هنگام صبح عید فطر میان مردم از سنت های قدیمی این روز مبارک در میان مردم یزد است.

در بیشتر نقاط یزد بر اساس یک سنت اعتقادی، مردم پس از اتمام نماز عید فطر و پیش از رفتن به خانه های خود، بر سر مزار شهیدان رفته و با به همراه داشتن خیرات مانند شیرینی، خرما و گل، شستن قبور شهدا و اموات، ذکر ادعیه و قرائت قرآن یاد رفتگان خود و شهدای شهر را گرامی می دارند.

مدیحه سرایی و مولودی خوانی و بازدید از بزرگترها و ریش سفیدان خانواده و محل از دیگر آداب و رسوم مردم مومن استان یزد است.

در بین بانوان یزدی رسم است که در روز عید فطر به شکل دسته‌جمعی به خانه شخصی که جلسات ختم قرآن در طول ماه رمضان در خانه اش برگزار شده رفته و با اعطای هدیه و شیرینی از او تقدیر و تشکر می کنند. در بعضی از مناطق یزد نیز زنانی که در جلسه ختم قرآن کریم، سوره توحید به نامشان ختم شده، در روز عید فطر از زنان دیگر دعوت کرده و با شیرینی و خوراکی های دیگر از آنها پذیرایی می کنند.

مردم با ایمان استان یزد بر این عقیده اند که عید سعید فطر مانند روز تولد انسان ها و بازگشت به ذات پاک الهی آن هاست و در پایان روز دوباره را تا نیمی از شب به شکرانه روزه گرفتن در ماه میهمانی خدا و ترک گناهان و انجام عبادات ها به شادمانی سپری می کنند.

اقامت در یزد

اگر تمایل دارید از نزدیک با دیگر آداب و رسوم مردم یزد آشنا شوید و از مناطق دیدنی همچون تالاب پساب و باغ و عمارت ناجی دیدن کنید میتوانید اقامتگاه های بومگردی یزد را رزرو کنید.