اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

خراسان جنوبی - طبس   ( روستای نایبند )
پنج شنبه 10 خرداد 1403

شهر طبس در استان خراسان جنوبی به خاطر برخورداری از تاریخ غنی و قدمت چندصد ساله شهری متمدن به شمار می آید. شهر طبس از نظر جغرافیایی در منطقه کویری قرار دارد به همین دلیل مردمانش در هر کجا که چشمه یا قناتی بوده، ساکن شده اند. روستای نایبند یکی از روستاهای بسیار زیبا در دل کویر و در ایران است که نظر گردشگران بسیاری را به خود جلب میکند. این روستا مشرف به کویر لوت و در دامنه کوهستان است و از توابع بخش دیهوک در دهستان کویر محسوب میشود. روستای نایبند 1090 متر از سطح دریا بالاتر است و تا حدود 200 کیلومتری آن هیچ روستایی وجود ندارد.

طبق گزارش ها و تحقیقات تاریخی انجام شده برروی حفره ها و غارهای دستکند، نشان میدهد قدمت سکونت دراین روستا به قبل از اسلام برمیگردد. بعد از شکل گیری روستا، جمعیت افزایش یافت و مردم روستا ساخت خانه های خود را در قسمت شمالی صخره و در امتداد چشمه اصلی ادامه دادند.

از دلایل اصلی شکل گیری روستای نایبند میتوانیم به زمین های حاصلخیز، موقعیت استراتژی، وجود منابع آب و قرار گرفتن در مسیر کاروان ها نام برد چنانچه که در کتاب های تاریخی از جمله کتاب کویرهای ایران، از آن به عنوان استراحتگاه در کویر نام برده شده است.

روستای پلکانی که با نخلستان و باغات مرکبات و معماری خاص خود، هر بیننده ای را شگفت زده میکند. نوع ساختار روستا آن را به نام ماسوله کویر مشهور کرده است. و آن را مثل جزیره ای سرسبز در دل کویر نمایان کرده است.

در دوره صفوی مردم برای حفظ جان و مال خود قلعه و برج های متعددی را ساختند که در نتیجه ساختار روستا با بافتی فشرده، معابری باریک و خانه های پلکانی شکل گرفت. اما دردوره قاجار و اوایل دوره پهلوی خانه های تک اتاقی جایشان را به خانه های چند اتاقی دادند که با مزارع و باغات و نخلستان ترکیب شدند.

معماری روستای نایبند

به دلیل کمبود زمین و ساخت خانه ها در بلندی و دامنه کوه در معماری و ساختار خانه های روستا مرز مشخصی وجود ندارد و شکل خاصی به آن بخشیده است و همچون خانه های ماسوله بام هر خانه، حیاط خانه دیگری است. کوچه های پیچ در پیچ خانه های کوچک چند طبقه در بین نخلستان ها و باغات، چشم انداز بی نظیری را به وجود آورده است. 

برخی از کوچه ها به شکل سرپوشیده هستند که هم اهالی روستا از گرمای کویر در امان میمانند هم محلی برای تفریح و دورهمی آنان شده است. در طی زلزله هایی که در این منطقه بوده است روستا اسیبی ندیده و شاید دلیل آن قرار گیری روستا برروی کوه بوده است.

در نگاه اول خانه های روستا به شکل مکعب های سفالی برروی هم دیده میشوند. روستا به صورت طبیعی برروی شیب زمین و بدون نظم شکل گرفته و برای ساخت خانه ها از تنه درختان نخل برای تیر ها و از برگ این درخت برای پوشش سقف و دیوارهای خشتی استفاده شده است. هر چند در برخی از خانه های اعیانی میتوانید طاق و قوس و نقاشی های ساده را در سقف مشاهده کنید.

یکی از ویژگی های خانه های روستا، وجود کنگره هایی به شکل مثلث برروی نمای خانه و جداره های جنوبی و شرقی است که میتوان به بادگیر شباهت داد. این کنگره ها، به منظور فیلتر کردن شن هایی که همراه باد می آیند، ساخته شده اند. روی دیوار خانه ها اشکالی را میبینید که شباهتی به صورتک دارند که به نظر میرسد برای بیننده شکلک در می آورند. برای کاهش تبادل حرارت بین خانه ها، پنجره و نورگیرهای کمتری در خانه ها به کار رفته است. جالب است بدانید که بخش هایی مثل حیاط، تنور یا حتی سرویس بهداشتی بین دو خانه مشترک است.

چون بافت روستا صخره ای است، امکان حفر چاه فاضلاب نیست به همین دلیل توالت ها دو طبقه ساخته شده اند یعنی طبقه اول با ارتفاعی حدود 50 تا 100 سانتیمتر قرار دارد و هر بار بعد از پرشدن، آنهارا با خاک مخلوط میکنند و برای کود مزارعشان استفاده میکنند.

باران های موسمی و طوفان های شن در این منطقه شدید است اما با این حال مانع سکونت مردم در روستا نشده است و حتی در بخش شمالی روستا نیز ساختمان های جدیدی ساخته اند.

موقعیت سوق الجیش روستا

همانطور که گفته شد روستا، یک منطقه راهبردی نظامی بوده است و به همین خاطر مردم برای نگهبانی و حفاظت و ایجاد امنیت خود، تدابیری داشته اند. این روستا دارای قلعه ای با قدمت 300 ساله و 4 برج نگهبانی است که در قدیم هنگام حمله ماموران حکومتی با راهزن ها، نگهبانان مطلع میشدند و دروازه روستا بسته میشد و مردم به خانه هایشان پناه میبردند. البته به دلیل نبود مواد غذایی اولیه کافی و فاصله زیاد تا روستاهای دیگر، مردم نمیتوانستند مدت زیادی را پشت دیوارها بمانند.

چشمه های آب نایبند طبس

دلیل اصلی زندگی در روستای نایبند وجود چشمه های متعدد است که 2 چشمه دیگ رستم و زردگاه از مهم ترین آنهاست. چشمه ها که بر اثر فعل و انفعالات زمین به وجود آمده اند و از جاذبه های گردشگری منطقه به شمار میروند. در فاصله 10 کیلومتری روستا چمشه آب گوگرد جوشان است که درجه حرارت بسیار بالایی دارد و جالب تر اینکه در کنار همین چشمه، چشمه آب سرد نیز فعال است.

چشمه آبگرم گوگردی برای رفع دردهای رماتیسمی مفید است و خاصیت درمانی دارد. 

جالب است بدانید هر سه چشمه از یک تپه میتپد. در ابتدا جویباری از آب داغ است که در انتها به حوضچه ای سرازیر میشود که خنک است و مردم از آب آن استخر استفاده میکنند. فراموش نکنید که آب سرچشمه بسیار داغ است و ممکن است دست را بسوزاند.

برخی مواقع گردشگرانی را در کنار آب مشاهده کرده ایم که ظرف های غذایشان را با حرارت آب این چشمه گرم کرده اند.

اکوسیستم روستای نایبند

یکی از جذابیت های دیگر نایبند، زیستگاه حیواناتی همچون، روباه کویری، گربه ماسه ای، ببر، روباه روپل، میش، بز وحشی، قوچ، جوجه تیغی و از همه مهمتر یوزپلنگ ایرانی است.

در حال حاضر 15 قلاده یوزپلنگ ایرانی در حیات وحش نایبند وجود دارد و اینجا از معدود مکان های بکر در ایران است که محل زندگی یوزپلنگ به شمار میرود.

از جمله پرندگانی که در اینجا هستند میتوان به شاهین، کوکر یا باقرقره تاج دار، کبک، سنقر خاکستری، زاغ بور، هوبره، سبز قبا اشاره کرد.

پوشش گیاهی نایبند را نمیتوان نادیده گرفت چون گیاهانی مثل: تاغ، گون، زیره، بادام عاجی، ارژن و انجیر وحشی در آنجا غنی است.

غذاهای محلی روستا

به دلیل وجود نخلستان در نایبند، شیره خرما پرمصرف ترین ماده غذا در نایبند است. از غذاهایی که بسیار در این منطقه توسط زنان پر مهر طبخ میشود آبگوشت و قوروت است که پیشنهاد میکنیم طعم آن را امتحان کنید. قوروت شبیه کله جوش است با این تفاوت که با کشک سیاه بیرجندی پخته میشود.

سوغات روستای نایبند طبس

وجود نخلستان، باغات مرکبات در روستا، علاوه بر تامین مواد غذایی اهالی روستا، شغل و امرار معاش مردم این منطقه را فراهم کرده است. هنرمندان روستایی، صنایع دستی ارزشمندی را همچون سبدهای حصیری، بادبزن، زنبیل، زیرانداز و ریسمان را به زیبایی تولید میکنند. علاوه بر صنایع دستی، خرما، کشک، شیره خرما، نارنگی و پرتقال از جمله مواردی است که میتوانید برای سوغاتی تهیه و خریداری کنید.

بهترین زمان سفر به روستا

از آنجا که نایبند در اقلیم خشک و گرم قرار دارد، اما به خاطر جریان آب و قنات ها، اینجا به شکل جزیره ای سرسبز در دل کویر لوت شکل گرفته است. روستای نایبند به خاطر برخورداری از نخلستان، باغ مرکبات، مزارع گندم و جو، چشمه های خروشان گرم و سرد، حیات وحش و پوشش گیاهی منحصر به فرد، بناهای تاریخی از جمله قلعه و برج ها و خانه های خشتی سنتی مورد توجه بسیاری از گردشگران است.

پیشنهاد میکنیم برای بازدید از این منطقه شگفت انگیز، فصل  پاییز و زمستان و یا اوایل بهار به آنجا سفر کنید تا از گرمای کویر در امان باشید.

چشم انداز روستا از بالای برج ها که در بالاترین نقطه روستا قرار دارند بسیار زیباست. قدم زدن در کوچه پس کوچه های روستا و هم صحبتی با کودکان روستایی جذاب است. اگر به این روستا سفر کنید، لوکیشن فیلم محمد رسول الله به کارگردانی مجید مجیدی برایتان تداعی میشود.

دسترسی به روستای نایبند

برای رسیدن به روستا جنوب شهر طبس، در جاده طبس به راور، حرکت کنید و بعد از عبور از چند روستای، کریت، دیهوک  و زنوغان تابلوی راهنمای نایبند را میبینید که اگر در مسیر تابلوها حرکت کنید به روستا میرسید. برای اقامت نیز میتوانید در همان روستا خانه های روستایی و یا اقامتگاه های طبس را اجاره کنید

دیدگاه کاربران


میترا
میترا
سه شنبه 17 مهر 1403
روستای نایبند یکی از زیباترین روستاهای کویری ایران