غار اسپهبد خورشید واقع در منطقه سوادکوه استان مازندران می باشد. این غار، در محل تلاقی دو رود دو آب واقع است و در سال 1335 توسط غارشناسان کشف شده است. غار به صورت تالاری ساده و دایره ای شکل است و در زمره طاق های معروف دنیا قرار دارد.
غار اسپهبد خورشید در دل خطیرکوه واقع شده است و در متون تاریخی نیز از آن با عنوان طاق عایشه گرگیلی دژ نام برده شده است. همچنین این غار در میان محلیان سوادکوه به غار لاپ کمر شهرت دارد. همچنین اهالی خطیرکوه نیز آن را به نام دیوکالی به معنای غار دیو می خوانند.
در مجاورت غار اسپهبد خورشید، قلعه و برج مخروبهای وجود دارد که به سبکی بسیار زیبا و به وسیله سنگ و ساروج بنا نهاده شده و بر روی آن نیز با گچ، ظریف کاری صورت گرفته است.
این غار دارای عنوان های متعدد و متنوعی می باشد و عنوان دیگری از این غار دژ افسانه ای می باشد و آن طور که به نظر می رسد از مراکز دفاعی اسپهبدان مازندران در دوران گذشته بوده است.
قوس دهانه غار اسپهبد خورشید از عظیمترین دهانههای غار طبیعی در جهان می باشد. طول قوس طاق طبیعی و عظیم غار 40 متر بوده و درون غار تالاری بیضی شکل قرار دارد. در مقابل غار دیواری از سنگ و ساروج چیده شده و تا محل ورودی غار ادامه دارد. طراحی و ساخت این دیوار به زمان ساسانیان باز می گردد. از ویژگی های این غار وجود آب آشامیدنی در درون غار می باشد که در گذشته توان مقاوت برای زمانی طولانی را فراهم می کرد.
در مقابل ورودی غار اسپهبد خورشید دره مهیبی وجود دارد که ورود به غار را کمی مشکل می نماید و در داخل غار نیز اتاق هایی وجود دارد که بنای آنها به عصر ساسانیان باز می گردد. این غار تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و همچنین در انتظار برای ثبت جهانی به سر می برد.
این غار به عنوان دژی طبیعی، همواره مورد استفاده اسپهبدان طبرستان بوده است. در صدر اسلام و همزمان با شورش مردم طبرستان، این غار به عنوان محلی امن مورد استفاده ونداد هرمز بود.
در این غار اتفاقات تاریخی بسیار مهمی روی داده است از جمله آنها می توان به ماجرای اسپهبد خورشید حاکم مازندران اشاره کرد:
در سال 761 میلادی، اسپهبد خورشید، نوه اسپهبد فرخان بزرگ از خاندان گاوبارگان، بر منطقه مازندران حکومت میکرد. همزمان، مهدی پسر منصور عباسی حاکم ری شد و تصمیم گرفت پس از سالها، مازندران را به تسخیر اعراب درآورد.
مهدی با نیرنگ از در دوستی با اسپهبد خورشید درآمد و ضمن ارسال هدایایی، از او خواست تا اجازه دهد قسمتی از لشکریانش از تنگه رود طالار گذشته و از راه دریا به خراسان بروند. اسپهبد خورشید فریب این نیرنگ را خورد و اجازه عبور را صادر نمود. مهدی، دو سپاه را از گرگان و شاهکوه روانه نمود و آمل را تصرف نمود. اسپهبد خورشید که غافلگیر شده بود، همسر و ثروتش را در این غار گذاشت و برای تهیه سپاه به دیلمستان رفت. سپاه اعراب به مدت سه ماه در پایین غار به فکر چاره برای نفوذ به این غار بودند. سرانجام با مسموم کردن سرچشمههای آب غار موفق شدند بانو نی کلا همسر اسپهبد خورشید را به همراه دخترانش به قتل برسانند. اسپهبد خورشید در بازگشت با پنجاه هزار سپاهی، هنگامی که شایعه اسارت همسر و فرزندانش را شنید، خودکشی کرد و از دنیا رفت.
همان طور که گفته شد نام دیگر این غار طاق عایشه گرگیلی دژ است که درباره آن چنین نقل شدهاست که در زمان اسلام زنی به نام عایشه در این دژ متحصن شده بود و جمعی از دزدان و راهزنان را به دور خود جمع کرده و به غارت (کرکیل) می پرداختند. از این جهت آن را عایشه کرکیل دژ می خواندند. همچنین در نزدیکی این غار بقایای قلعهای وجود دارد که به قلعه باجگیران شهرت داشته است.
برای دسترسی به غار اسپهبد خورشید می بایست به استان مازندران، شهرستان سوادکوه رفته و از طریق جاده فیروزکوه به سمت دو آب بروید و قبل از دوآب وارد جاده خطیرکوه شوید و از این غار دیدنی در دل خطیرکوه دیدن نمایید.
یکشنبه 30 آبان 1400
یکشنبه 07 شهریور 1400
یکشنبه 27 تیر 1400
یکشنبه 09 خرداد 1400
شنبه 04 اردیبهشت 1400
دوشنبه 11 اسفند 1399
چهارشنبه 08 بهمن 1399
سه شنبه 02 دی 1399
یکشنبه 18 خرداد 1399