در استان سیستان و بلوچستان در نزدیکی شهر سوخته یکی از جاذبه های تاریخی مهم کشورمان بنام قلعهی مچی واقع شده است. این قلعه در 70 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل و در 3 کیلومتری شرق حوض دار قرار دارد. منطقه حوض دار یا حوض در، به علت وجود آب فراوان اینگونه نام گذاری شده است و علاوه بر قلعهی مچی به دلیل وجود جاذبه های تاریخی فراوان دیگر در این منطقه، بخش مهمی از تاریخچه ی سرزمینمان را در بر میگیرد. وجود آسیاب های بادی فراوان این نکته را گوشزد میکند که این منطقه از گذشته تا به امروز تولید کننده ی غلات طبیعی به ویژه گندم برای ایران بوده است.
قلعه ی مچی و بناهای اطراف آن سکونت گاه خاندان قدرتمند ملک رئیسی که یکی از فرمانروایان بزرگ بخش جنوبی سیستان بوده است میباشد. این قلعه در دوره ی صفویه شاهان کیانی سیستان، با معماری تقریبا مربعی شکل و دهانه ای با حدود 5/7 متر ساخته شده. تنها مواد به کار رفته در معماری این قلعه، خشت و گل است و با توجه به این نکته تمامی تزئینات این بنا کاملا به صورت خشت و گل ساخته شده است. از جمله تزئینات موجود در قلعه ی مچی میتوان به ستون های گلی در ایوان های جنوبی و شمالی و همچنین گنبدهای عظیم و منحصر به فرد خشتی آن اشاره کرد.
بنای قلعه به صورت دو طبقه و دارای دو ایوان مجزا میباشد که ایوان شمالی آن با ارتفاع ده متری از سطح زمین ساخته شده است و از بلند ترین ایوان های سیستان و بلوچستان محسوب میشود. وظیفه ی اصلی این ایوان حفاظت از قلعه در مقابل بادهای شدید منطقه است به همین علت شکاف عظیمی روی ایوان ایجاد شده تا باد از آن عبور کند و فشار زیاد باد به بنای قلعه آسیب نزند.
درب اصلی قلعه مچی در بخش جنوبی تعبیه شده است و ابتدا از یک بنای هشتی شکل عبور و سپس به حیاط مرکزی قلعه وارد میشوید. ایوان شمالی و جنوبی قلعه مچی به صورت قرینه و روبروی هم در حیاط مرکزی قلعه ساخته شده اند.
طبقه ی دوم قلعه، اتاق های قلعه را در برمیگیرد و در اطراف قلعه اتاقک های نگهبانی و حصارهای محکمی برای حفاظت از خطرات احتمالی تعبیه شده است.
قلعهی مچی و قلعهی سب که هر دو در استان سیستان و بلوچستان واقع شده اند، از زیباترین و مهم ترین قلعه های کشورمان محسوب میشوند و هر کدام جلوه گر معماری اصیل و خشتی ایرانی در دوران اسلام هستند.
علت نامگذاری
یکی از دلایل نامگذاری قلعه مچی این است که در این ناحیه نخلستان های فراوانی وجود داشته است و در زبان محلی مردم این منطقه کلمه ی مچ به معنای درخت خرما میباشد. این قلعه ی باستانی را با نام های دیگری از جمله قلعچه رِئیسی یا قلعه ی کافی نیز میشناسند.
پیشینهی تاریخی
طبق تحقیقات و بررسی های پژوهشگران و بررسی سفال های کشف شده در این منطقه، قدمت این سفال ها به دوران پیش از تاریخ میرسد. همچنین در منطقه حوض دار کتیبه ای از سال 1130 هجری قمری (1717 میلادی) مربوط به میر جعفرخان به دست آمده است. وجود یک آسیاب بادی مربوط به دوران اسلامی نیز حاکی از قدمت و اعتبار این منطقه در دوران های پیشین دارد. با توجه به شواهد به دست آمده و متون تاریخی به جای مانده از آن دوران، انتظار میرود که ساخت قلعه ی مچی در دوران حکومت صفوی اتفاق افتاده باشد. با مطالعه ی سفالینه ها و سکه های به جای مانده، گفته شده است که قدمت آن به حدود قرن 6 و 7 هجری میرسد.
یکی از گردشگران خارجی به نام کلنل چارلز در هنگام بازدید خود از این قلعه، فضای قلعه را به گونه ای توصیف کرده که گرداگرد آن باغ ها و نخلستان های بزرگی دیده میشود، اما امروزه دیگر هیچ اثری از آن نخلستان ها باقی نمانده و در طی گذر زمان تمام آن از بین رفته است.
نحوه دسترسی به قلعه
برای دسترسی به قلعه مچی، در 60 کیلومتری جاده زابل به زاهدان، مابین شهر سوخته و تاسوکی در سمت راست جاده، قلعچه قرار دارد. مختصات جغرافیایی روی نقشه های جغرافیایی به طور دقیق در نقطه 45 عزض شمالی و در 61 درجه طول شرقی واقع شده است. با توجه به وضعیت جغرافیایی این شهر، بهتر است در اواخر فصل پاییز و اوایل زمستان از این مکان تاریخی بازدید کنید. زیرا آب و هوای سیستان و بلوچستان و تمامی شهر های آن در فصل تابستان بسیار گرم و سوزان است.
قلعه مچی در سال 1377 به همت مردم سیستان و بلوچستان به یکی از آثار دیدنی ایران مبدل گشت و به طور رسمی به ثبت ملی درآمد.
جاذبه های گردشگری استان سیستان و بلوچستان
هنگام سفر به استان زیبا و تاریخی سیستان و بلوچستان از بازدید زیبایی های بی نظیر این استان، از جمله کوه خواجه زابل، شهر سوخته، تالاب هامون غافل نشوید و قبل از سفر پیشنهاد میکنیم با این مکان ها و نحوهی دسترسی به آنها با مطالعه بخش ایرانگردی در سایت ویلاجار آشنا شوید.
اقامتگاه مناسب
در طی مسافرت خود به استان تاریخی سیستان و بلوچستان، به هیچ وجه نگران اقامت خود نباشید زیرا سایت ویلاجار برای رفاه حال شما مسافران گرامی لیستی از بهترین اقامتگاههای بومگردی را همراه با اطلاعات کامل و هزینهی هرشب اقامت در آنها گرد آورده است تا شما بتوانید در کمترین زمان ممکن اقامتگاه مورد علاقه خود را انتخاب و مستقیم از مالک رزرو نمایید.
دوشنبه 29 آبان 1402
شنبه 10 دی 1401
دوشنبه 15 آذر 1400
سه شنبه 06 مهر 1400
چهارشنبه 06 مرداد 1400
شنبه 22 خرداد 1400
شنبه 11 اردیبهشت 1400
یکشنبه 15 فروردین 1400
شنبه 16 اسفند 1399
پنج شنبه 16 بهمن 1399
سه شنبه 16 دی 1399
چهارشنبه 21 خرداد 1399