مسجد آقا بزرگ کاشان و یا همان مسجد و مدرسه آقا بزرگ از جمله با شکوه ترین مساجد ایران به شمار می آید که از دوران قاجاریه به جا مانده است.
ساخت این مسجد از سال 1258 هجری قمری شروع و در سال 1265 هجری قمری به پایان رسیده است. مسجد و مدرسه آقا بزرگ با هزینه شخصی حاج محمد تقی خانبان و برای برگزاری نماز جماعت و همچنین برای درس، به سبک مدارس چهار باغ و صدر اصفهان بنا شده است.
در معماری این بنا سردر زیبایی را مشاهده می کنید که سقف آن با مقرنس های معلق گچی و نقاشی مزین شده و دیوارهای جلو خان از کتیبه بالای سردر تا کف تختگاه های طرفین درگاه، کاشی های خشتی الوان فرا گرفته است. ساختمان اصلی بنا، گنبد و بارگاه با شکوه آن به دلیل برخورداری از طرح و نقشه بی نظیر و زیبا، در زمره سازه های مهم ایرانی اسلامی قرار می گیرد.
بر روی درب ورودی بنا تعدادی میخ به کار رفته است که تعداد آنها در دو لنگه درب دقیقا 6666 عدد، به تعداد آیات قرآن کریم می باشد. استفاده از این میخ ها دو دلیل دارد. در گذشته، هنگامی که مهاجمان حمله می کردند، مردم به مسجد پناه می بردند و استفاده از این میخ ها در درب مسجد موجب استحکام آن می شد تا مهاجمان قادر به شکستن درب نشوند. علت دیگر این کار، سالم نگه داشتن درب است؛ این میخ ها بعد از مدتی در داخل چوب زنگ می زنند و حالت تردی به چوب می دهند که موجب می شود موریانه به درب صدمه ای نزند و این درب 180 ساله سالم باقی بماند.
در بخش ابتدایی مسجد و مدرسه آقا بزرگ، دو سکو در دو طرف بنا به چشم می خورد که پیر نشین نام دارند. این سکوها محلی برای رفع خستگی افرادی بوده که با خود باری به همراه داشته اند و با گذاشتن بار خود بر روی سکوها می توانستند دقایقی را استراحت کنند.
بعد از ورود به محوطه مدرسه، دو صحن فوقانی و تحتانی، حجره های محل سکونت طلاب، گنبد آجری با شکوه و گل دسته های دو طرف آن به چشم می خورند. پس از هشتی با عبور از دو دالان مسقف عریض، به صحن مدرسه می رسید که مابین دو دالان، دو شبستان وسیع زمستانی و تابستانی در دو طبقه قابل رویت هستند. در بخش سردر، چهار بالا خانه ساخته شده است، در دو سوی سردر دو بادگیر کار گذاشته شده که این بادگیرها با هدایت هوای مطبوع به شبستان تحتانی (تابستانی) و به زیرزمینی که شبستان ها قرار دارند، موجب مطبوع شدن هوای گرم تابستان کویر می گردند.
همچنین بخش های دیگری همچون دو حیاط خلوت، آب انبار بزرگ، شبستان دیگری در پشت گنبد، ساختمان مسجدی که در جنب گنبد واقع است و محراب کاشی کاری واقع در شبستان جنب گنبد که در حقیقت مجموعه ای است از هنرهای کاشی کاری، گچ بری، کتیبه نویسی، مقرنس کاری و نقاشی، از جمله متعلقات این بنای عظیم می باشند. نکته ای که در این بنای تاریخی حائز اهمیت است ترکیب مسجد و مدرسه در کنار یکدیگر است.
مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشانی بنایی تماماً آجریست و گنبد آن از جمله بزرگترین گنبدهای آجری می باشد. در گوشه گوشه این بنای باستانی کاشی کاری، آجرکاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، مقرنس کاری، خطاطی ثلث، نستعلیق، نقاشی و ... خود نمایی می نمایند.
نام گذاری بنا به آقا بزرگ، خود روایتی شنیدنی دارد؛ زمانی، آخرین فرزند مجتهد بزرگ کاشان، ملا محمد مهدی نراقی به دنیا می آید که خود از دنیا رفته بود و بنا به آئین آن دوره نام پدر را بر فرزند گذاشتند. فرزند ایشان در بزرگی نیز همچون خود او، مجتهد گشت و مردم کاشان به دلیل تشابه اسمی به پدر، آقا بزرگ و به پسر وی، آقا کوچک می گفتند. محمد شاه قاجار در سفر خود به اصفهان چند روزی را در کاشان اقامت می کند و در این چند روز از علمای کاشان و همین طور ملا محمد مهدی (آقا کوچک) نیز ملاقات می نماید و در ملاقات با آقا کوچک به علم سرشار وی پی می برد و از مردم کاشان در خواست می کند که ملا محمد مهدی را همچون پدرش، آقا بزرگ بخوانند. محمد شاه پس از پی بردن به علم رفیع ملا محمد مهدی از ایشان می خواهد تا از وی درخواستی داشته باشد؛ ملا محمد مهدی نیز می گوید پشه ها را از ما دور کن! شاه گفت درخواستی از من بکنید که بتوانم آن را اجابت کنم. من از انجام این کار عاجزم، گفتند برای ما رعیت ها مسجدی بنا کنید تا در آن نماز بخوانیم و شاه نیز به حاج محمد تقی خانبان (حاکم وقت شهر) دستور می دهد تا مسجد و مدرسه ای برای آقا بزرگ بسازد و دختر خود را نیز به عقد وی در آورد.
برای دسترسی به مسجد و مدرسه آقا بزرگ می بایست به استان اصفهان، شهرستان کاشان سفر کنید و از این بنای باستانی در خیابان فاضل نراقی دیدن نمایید.
یکشنبه 15 مهر 1403
دوشنبه 19 شهریور 1403
چهارشنبه 26 آبان 1400
شنبه 06 شهریور 1400
شنبه 26 تیر 1400
شنبه 08 خرداد 1400
چهارشنبه 27 اسفند 1399
یکشنبه 10 اسفند 1399
سه شنبه 07 بهمن 1399
دوشنبه 01 دی 1399
شنبه 17 خرداد 1399