مجموعه آبشارها و آسیاب های شوشتر (سیکاها)، از جمله جاذبه های بی نظیر استان خوزستان هستند که از دوران ساسانیان به جا مانده اند.
مجموعه عظیم آسیابها و آبشارهای شوشتر در مسیر رودخانه گرگر که خود نشان دهنده شاهکارهای فنی و مهندسی گذشتگان می باشد، بنا شده است. رود گرگر کاملا به شکل دستکند می باشد و احداث آن را به اردشیر بابکان، شاهنشاه ساسانی نسبت دادهاند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان شناس مشهور فرانسوی، این مجموعه، عظیم ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی معرفی شده است. این مجموعه عظیم، آسیابها، آبشارها، کانال ها، تونل های بزرگ هدایت آب و سیکا که محلی برای استراحت و تفریح است، شامل می گردد. از این مجموعه باشکوه در کتب تاریخی مکررا نام برده شده و اساس کار آن به این صورت است که سد گرگر مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ، بالا میآورد. تونلهای سه گانه، آب را به مجموعه هدایت نموده و به کانالهای متعددی تقسیم می نمایند که پس از به چرخش در آمدن آسیابها، آب به صورت آبشارهایی به محوطهای حوضچه مانند سرازیر میشود.
مجموعه آبشارهای شوشتر در جنوب پل بند گرگر قرار دارد و با توجه به آثار و شواهد یافت شده، قدمت آن به دوره ساسانیان، به ویژه زمان حکومت شاپور اول باز می گردد.
با توجه به آنچه که در کتاب تذکره شوشتر نوشته شده، در زمان اردشیر بابکان (بنیانگذار سلسله ساسانی در سال 224 میلادی) برای آب رسانی به شرق و جنوب شوشتر و به منظور رونق کشاورزی منطقه، ساخت رود گرگر شروع و تا سلطنت شاپور، فرزند اردشیر ادامه یافت. بر روی این رود، پل بند گرگر بنا شد، که علاوه بر این که از طغیان آب های اضافی جلوگیری می کرد، شهر شوشتر را به مشرق آن یعنی مسجد سلیمان و اهواز متصل می کرد به طوریکه در مجاورت این پل بند، دروازه گرگر قرار داشت.
در مجموعه عظیم آبشارهای شوشتر، نزدیک به 40 آسیاب وجود داشته که این آسیاب ها در بخش شمالی، شرقی و غربی دیده می شدند. از این آسیاب ها برای تهیه آرد استفاده می شد که متأسفانه بر اثر گذر زمان و همچنین حوادث طبیعی از جمله سیل و زلزله، تخریب گشتند. هم اکنون آسیاب رضا گلاب توسط پایگاه میراث فرهنگی سازه های آبی تاریخی شوشتر، بازسازی و در حال فعالیت می باشد.
در انتهای ضلع غربی مجموعه، سیکا به چشم می خورد که برای دسترسی به فضای درون آن می بایست از چند پله دستکند عبور کنید. درون سیکا حوضی هشت گوشه با کانال های کوچک تعبیه شده است. آب این حوض از طریق جوی آبی که از دیواره سیکا خارج می گردد تأمین شده و بوسیله دو کانال کوچک دیگر به داخل رودخانه سرازیر می گردد.
این بخش از مجموعه، جزئی از کانال های آبرسانی به آسیابها بوده است که در دوره قاجار و در زمان حکومت محتشم (از حکام محلی)، سدی در این مکان بنا شد تا آب از یک قسمت وارد یک هشت ضلعی گود شده و پس از آن از طریق دو کانال به رودخانه بریزد.
در رابطه با معنای سیکا، آرا بسیاری وجود دارد اما در لغت نامه دهخدا سیکا را نوعی مرغابی یا نوعی درخت و قومی از هندوان دارای مهب و شنو که شاخه ای از آیین بودائیست می باشد، معرفی کرده است.
از ویژگی های مجموعه آسیاب ها و آبشارها، همجواری آنها با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر کاربردهای صنعتی، آب مورد نیاز اهالی را تأمین می نمود. آب حاصل از پساب آسیاب ها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبایی به محوطهای حوضچه مانند سرازیر می گردد که منظرهای چشم نواز را به تصویر می کشد. در فضای پشت بند نیز که محل آبگیری سه تونل معروف سه کوره، دهانه شهر و بلیتی است، چشم اندازی تماشایی وجود دارد.
برای دسترسی به مجموعه عظیم آبشارها و آسیاب های شوشتر می بایست به استان خوزستان، شهرستان شوشتر سفر کنید و از این شاهکار فنی و مهندسی باستانی در جنوب پل بند گرگر و خیابان شریعتی در حد فاصل بین بند گرگر تا بند برج عیار دیدن نمایید.
دوشنبه 29 اسفند 1401
دوشنبه 24 آبان 1400
چهارشنبه 03 شهریور 1400
چهارشنبه 23 تیر 1400
چهارشنبه 05 خرداد 1400
چهارشنبه 01 اردیبهشت 1400
سه شنبه 26 اسفند 1399
چهارشنبه 06 اسفند 1399
سه شنبه 07 بهمن 1399
یکشنبه 30 آذر 1399
شنبه 24 آبان 1399
دوشنبه 05 آبان 1399
چهارشنبه 09 مهر 1399
پنج شنبه 16 مرداد 1399
شنبه 28 تیر 1399
سه شنبه 10 تیر 1399
یکشنبه 01 تیر 1399
دوشنبه 26 خرداد 1399
سه شنبه 13 خرداد 1399