باغ و حمام فین یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی شهر کاشان و مهمترین نمونه های باغ های ایرانی به شمار می آید که از دوران حکومت خاندان صفویه به جای مانده که از لحاظ باغ آرایی و آب رسانی دارای اهمیت ویژه ای می باشد.
این مجموعه تاریخی در 6 کیلومتری جنوب کاشان، در انتهای خیابان امیر کبیر امروزی و دهکده فین قدیم قرار دارد که وجود باغ و حمام فین و برخورداری از آب و هوای بسیار مطلوب، موجب شهرت این منطقه شده است.
مساحت باغ فین بیش از 23000 متر مربع است و شامل یک حیاط مرکزی می باشد که به وسیله دیوار، بارو و برج های استوانه ای شکل محدود شده است.
بنا بر برخی اسناد تاریخی قدمت این باغ به دوران سلطنت آل بویه باز می گردد. به هر حال ساختمان کنونی باغ فین به دوران شاه عباس اول نسبت داده شده است و سازمان میراث فرهنگی ایران، طراح باغ را غیاث الدین جمشید کاشانی می داند اما منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی کرده اند.
باغ فین کاشان بخش های متعددی دارد که شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در وسط باغ، شتر گلوی فتحعلی شاه و اتاق شاه نشین در جنوب شرقی باغ، موزه در شرق باغ و حمام های کوچک و بزرگ و کتابخانه در شرق باغ می باشد. حمام سلطنتی، موزه ملی، خلوت کریمخانی و اتاق شاه نشین پس از دوران صفویه به ابنیه باغ افزوده شده اند. کوشک قاجاری با نقاشی های زیبای سقفی و دیواری مزین گشته در انتهای باغ فین و خارج از محور تقارن باغ قرار دارد.
چشمه سلیمانیه که در جنوب باغ فین قرار دارد با دوازده سنگ آب، زیبایی وصف ناپذیری به باغ بخشیده است و بنا بر کیفیت های ویژه خود از جمله صافی، پاکی و روشنایی کم نظیر، ثابت و تغییر ناپذیرش یکی دیگر از جاذبه های این مجموعه به شمار میرود. آب چشمه سلیمانیه با وجود زلال بودن به دلیل داشتن مقداری املاح قابل آشامیدن نمی باشد.
دو حمام بزرگ و کوچک مانند سایر حمام های خزینه ای و قدیمی ایران، در ضلع جنوبی مجموعه قرار دارند. خزینه که امروزه به آنها حوضچه میگویند، محلی برای شستشو و نظافت افراد بوده است.
یکی از نکات مهم درباره معماری حمام های سنتی در ایران، استفاده از مصالحی از جمله ماسه و آهک یا ساروج برای عایق کردن دیوارها در برابر رطوبت است.
در هر یک از حمام ها قسمت هایی شامل ورودی، گرمخانه، آبنما، خزینه، محل نظافت و سربینه (رختکن) به چشم می خورد و جهت تعویض آب خزینه ها و حوضچه ها، در کف حمام ها کانال هایی تعبیه شده است.
حمام کوچک که ساخت آن مربوط به دوره صفویه است و هم زمان با آن، بنای اولیه باغ فین نیز احداث شد. در این حمام در قسمت خزینه، 7 کاشی قدیمی وجود دارند که دارای قدمتی 500 ساله هستند. این حمام کوچک در باغ فین برای استفاده ی خدمتکاران ساخته شده بود و در بعضی از روزهای هفته در اختیار عموم بوده، از همین جهت از لحاظ معماری، خصوصیات برجسته ای ندارد.
قتل نخست وزیر ناصرالدین شاه قاجار، بنام میرزا تقی خان فراهانی ملقب به امیرکبیر در 20 دیماه سال 1230 هجری شمسی در حمام باستانی فین، رخ داد و این رویداد موجب شد که باغ و حمام فین به فراموشی سپرده شوند و پس از مدتی، سنگهای مرمر و مصالح ارزشمند به کار رفته در حمام در دوره مشروطه توسط اشرار به تاراج برده شد.
حمام دیگر که حمام بزرگ یا سلطنتی نام داشت به دستور فتحعلی شاه قاجار بنا شد و هم زمان با ساخت این حمام، حمام کوچک را که بعد از دوران صفوی از رونق افتاده بود، بازسازی کردند.
حمام بزرگ جهت استفاده ی فرماندهان و درباریان بزرگ ساخته شد، به همین علت از نظر معماری دارای اهمیت ویژه ای بود تا جاییکه از سنگ مرمر برای ستونها و نقاشی های هنرمندانه برای تزیینات سقف های آن استفاده شده است که نظر گردشگران و مسافران را به خود جلب میکند.
حمام بزرگ دارای 2 سربینه است. اولین سربینه نزدیک ورودی و دارای بخاری دیواری، سکویی در انتها با نورگیرهایی آراسته به کاشی های مشبک به سمت باغ است که منظره لذت بخشی دارند. دومین سربینه، دارای حوضی در وسط و مسیری جهت رفت و آمد در قسمت شرقی است که سطح آن از سطح رختکن پایین تر است.
طراحی سربینه ها به این منظور بوده است که پس از خشک کردن بدنشان در هوای ملایم سربینه دوم و شستشوی پاها در حوض آن، برای پوشیدن لباسهایشان به سربینه اول بروند و بعد از آن از حمام خارج شوند.
در سال 1344 هجری شمسی، حمام های بزرگ و کوچک را بر اساس طرح اولیه خود مرمت و بازسازی کردند.
در پانزدهم آذر ماه 1314 هجری شمسی، بنای حمام فین در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین در سال 2011 میلادی ،با تلاش های مسئولان، حمام باغ فین به عنوان بخشی از این مجموعهی تاریخی ایران، در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
برای رسیدن به مجموعه تاریخی حمام و باغ فین کاشان بایستی به شهر کاشان و سپس انتهای خیابان امیرکبیر بروید.
یکشنبه 23 آبان 1400
چهارشنبه 03 شهریور 1400
چهارشنبه 23 تیر 1400
چهارشنبه 01 اردیبهشت 1400
سه شنبه 26 اسفند 1399
چهارشنبه 06 اسفند 1399
دوشنبه 06 بهمن 1399
یکشنبه 30 آذر 1399
سه شنبه 13 خرداد 1399