عمارت شش طبقه ای عالی قاپو در بخش غربی میدان نقش جهان و در مقابل مسجد شیخ لطف الله اصفهان جلوه گری می نماید.
این عمارت باستانی به دوره حکومت صفویان تعلق داشته و از بی نظیرترین شاهکارهای معماری ایران در ابتدای قرن یازدهم هجری می باشد که دارای شهرتی جهانی است.
این کاخ در دوره صفویان از بهترین کاخ های دنیا به شمار می آمد و بزرگترین کاخى بوده که در اصفهان وجود داشته است.
وقتی به اصفهان سفر می کنید و به میدان نقش جهان می روید، هر سوی میدان را که نگاه می کنید شاهکاری عالی از هنر و معماری ایرانی اسلامی را می بینید.
در زمان صفویه پایتخت از قزوین به اصفهان انتقال یافت و به همین علت شاه عباس اول در اواخر قرن دهم هجری شمسی، دستور ساخت بنایی را به عنوان مقر و دولت خانه حکومتی سلاطین صفوی صادر کرد.
عالی قاپو نخست درب ورودی شکوهمند دولت خانه صفوی بود و میدان امام (شاه) را به مجموعه دولت خانه و عمارت رکیب خانه، جبه خانه، تالار تیموری، تالار طویله، تالار سرپوشیده و کاخ چهلستون و بناهای دیگر مرتبط می گرداند.
ساخت بنای عالی قاپو در دوره شاه عباس اول آغاز و در دوره جانشینان وی پایان یافت. در دوران قاجار نیز عالی قاپو چندین سال محل سکونت و کار ظل السلطان بود که او نیز تغییراتی را در کتیبه های آن ایجاد کرد. کتیبه های ضلع شرقی بنا و لوح های خط نگاشته سردر ورودی که نشان دهنده سال بازسازی بنا در 1274 می باشد از تغییرات ظل السطان است.
عالی قاپو با داشتن ارتفاع 48 متری در 6 طبقه بنا شده است که طبقات به وسیله سه راه پله به یکدیگر راه می یابند. از این سه راه پله، دو راه پله به صورت قرینه در غرب ساختمان و به شکل مارپیچ و دیگری پلکان شاهی زیگزاکی شکل می باشد. دو تالار در طبقه همکف قرار دارد که به امور اداری و دیوانی عهد صفوی تخصیص داده شده و به صدرخانه یا کشیک خانه مشهور می باشد.
ایوان بزرگی مزین به 18 ستون بلند بالا در طبقه سوم دیده می شود. در گذشته این ستون ها مزین به آینه کاری بودند و سقف آن مملو از تزیینات چوبی و نقاشی های زیبایی بوده است. در بخش مرکزی این ایوان وسیع، حوضی با شکوه از مرمر و مس دیده می شود. همچنین تالار وسیعی با اتاق ها و طاق های فوق العاده زیبا و مزین به نقاشی های دیواری، در پشت ایوان قرار دارد. از ایوان کوچک واقع در پشت تالار می توان گنبد توحید خانه را دید.
در دوره صفوی، صوفیان و درویش ها شب های جمعه را در این مکان سپری می کردند و همچین سران دولتی از این طبقه نظاره گر مسابقات چوگان بودند. در طبقات بعد نیز یک سالن بزرگ در وسط و چندین اتاق کوچک در اطراف قرار دارد.
عالی قاپو طی 5 مرحله ساخته شد. در مرحله اول به صورت ورودی دیگر بناها بوده، در مرحله دوم به علت گسترش پایتخت و متمایز ساختن جلوه مقر حکومتی، طبقات سوم و چهارم و نیم طبقه پنج را به طبقات عمارت افزودند، در مرحله سوم طبقه مشهور به صوت یا موسیقی به بنا اضافه گشت، در مرحله چهارم، ایوانی در جلوی میدان امام ساخته شد و در مرحله پنجم نیز پله های شاهی و 18 ستون ایوان و سیستم آبرسانی به طبقات بالا و حوض مسی ایوان در آخرین مرحله به ساختمان عمارت عالی قاپو اضافه گردید.
چیزی که باعث شهرت دو چندان عالی قاپو شده، آخرین طبقه آن می باشد. در این طبقه علاوه بر مینیاتورهای اثر هنرمند معروف عصر صفوی رضا عباسی، گچبری هایی به شکل جام و صراحی در دیوار تعبیه شده که فوق العاده زیبا می باشد. این تالار به اتاق موسیقی یا اتاق صوت شهرت دارد.
اتاق موسیقی علاوه بر نمایش زیبائی و خلاقیت و ابتکار هنرمندان گچ کار، بدین منظور ساخته شده که انعکاس نغمه های نوازندگان و اساتید موسیقی به وسیله این اشکال مجوف گرفته شود و صداها به صورت طبیعی و بدون انعکاس به گوش رسند.
عمارت عالی قاپو یک ویژگی بی نظیر و حیرت انگیز دارد؛ از هرضلع که به عمارت نگاه کنید تعداد طبقات آن متفاوت به نظر می رسد. از نمای ضلع شرقی، دو طبقه، از نمای ضلع غربی، پنج طبقه و از طریق راه پله مخصوص ملاقات های شاهانه، هفت طبقه دیده می شود.
در متون تاریخی درج شده که درب اصلی بنا به مقبره امام علی (ع) در نجف تعلق دارد و شاه عباس آن را به این مکان انتقال داده است.
اما بد نیست که در رابطه با معنی عالی قاپو بدانید. در زبان ترکی به درب، قاپو گفته می شد و عالی به معنای با شکوه و با ارزش می باشد و در کل عالی قاپو به معنی درب باشکوه و ارزشمند است که بر اساس اعتقادات مردم و آوردن این درب از مقبره حضرت علی (ع) در میان مردم دارای ارزش زیادی بوده و به همین علت عالی قاپو نام گرفته است.
کتیبه ای در فراز سردرب ورودی، مزین به حدیث انا مدینه العلم و علی بابها دیده می شود. همچنین 110 توپ جنگی در مقابل کاخ به نیت نام حضرت علی (ع) قرار داده شده است.
برای دسترسی به عالی قاپو می بایست به استان اصفهان، میدان نقش جهان سفر کنید و از این عمارت با شکوه دیدن نمایید.
چهارشنبه 19 آبان 1400
سه شنبه 02 شهریور 1400
دوشنبه 21 تیر 1400
دوشنبه 03 خرداد 1400
دوشنبه 25 اسفند 1399
دوشنبه 04 اسفند 1399
بنای با شکوه عالی قاپو مشرف به مسجد شیخ لطف الله قرار داره و یک کتاب خاطره ازش دارم..عالیه.
یکشنبه 05 بهمن 1399
شنبه 29 آذر 1399
سه شنبه 13 خرداد 1399