از جمله باغ های دیدنی و تاریخی شیراز، باغ دلگشا می باشد. این باغ به دلیل دارا بودن درختان مرکبات متعدد و فواره های زیبا مشهور شده است.
باغ دلگشا در بخش شمال شرق شیراز و ضلع جنوبی تنگ آب خان و در نزدیکی سعدیه قرار دارد به صورتیکه با پای پیاده می توانید در پنج دقیقه به سعدیه برسید.
باغ دلگشا، باغی است که وسعت آن نزدیک به شش هکتار می باشد و در حقیقت این باغ ترکیبی از باغ های ارم و جهانما شیراز است.
این باغ و عمارتش به دوره های قاجاریان، ساسانیان، صفویان و پیش از اسلام باز می گردد.
باغ دلگشا، یکی از تفریحگاه ها و باغ های با اهمیت در دوران صفویه بوده است. زیبایی و باشکوهی این باغ به قدری است که گردشگران بسیاری را از نقاط مختلف جهان به خود جذب کرده است.
این باغ در زمینی مستطیل شکل و با شیب کم بنا شده و در محور طولی آن درختان بلند و آب نماها و کوشک های بسیار زیبایی قرار دارند. این باغ زیبا، به چهار بخش مستطیل شکل تقسیم شده که کوشک یا کلاه فرنگی در بخش مرکزی آن و در تقاطع این چهار قسمت قرار دارد.
در یکی از بخش های باغ، عمارتی دیده می شود که از دوره زندیه به جا مانده است. این عمارت در بخش جنوبی سه طبقه و در بخش شمالی دو طبقه بوده و به شیوه معماری کاخ های ساسانی بیشاپور، با یک تالار و چهار شاه نشین طراحی شده است. این عمارت، از 3 طبقه تشکیل شده و ایوان بزرگی با دو ستون بلند در عمارت وجود دارد که روبروی استخر واقع شده است. فضای داخلی عمارت با دیوارهای آینه کاری، نقاشی های رنگ روغن، سقف های چوبی و گچ بری های گل و بوته مزین گشته است. ایوانی که در مرکز آن حوض سنگی بزرگی دیده می شود، در طبقه میانی قرار دارد. اشعاری از شوریده شیرازی، شاعر نابینای قرن سیزدهم هجری قمری به زیبایی و به خط نستعلیق بر روی گچ در گرداگرد ایوان به چشم میخورد. آب مورد نیاز باغ، از چشمه قنات آرامگاه سعدی تامین می شود. اولین عمارت کلاه فرنگی ایران، در این باغ ساخته شد و به ثبت رسید. ورودی اصلی باغ دلگشا در امتداد محور اصلی قرار دارد اما ورودی های فرعی دیگری به آن افزوده شده است. در بخش شمالی باغ که عمارتی در آن قرار ندارد، باغچه ای مملو از درختان سرو، کاج، نخل و نارنج دیده می شود که به باغ طاووس مشهور می باشد.
در تمام باغ درختان نارنج و درختان پرتقال دیده می شود که جلوه ای زیبایی از خود در فصل بهار به نمایش می گذارند. آب جاری باغ دلگشا از قنات آرامگاه سعدی که مشهور به گازاران می باشد، تأمین می گردد.
نکته جالبی که وجود دارد این است که عمارت باغ دلگشا نخستین عمارت کلاه فرنگی می باشد که در ایران به ثبت رسیده است.
در حال حاضر عمارت باغ دلگشا موزه ای از اشیا تاریخی و رادیوهای قدیمی است. یک جلد قرآن با ارزش از دوره سلجوقیان به جا مانده که بر روی پوست آهو نوشته شده است و در این موزه نگهداری میشود. از دیگر آثار به نمایش در آمده در موزه می توان به انواع سکه های ضرب شده، تمبر، کبریت و نقشه های ایران در دوره های مختلف تاریخی قبل از دوره هخامنشیان تا قاجاریه، 50 رادیوی قدیمی چون رادیوی نفتی و ... اشاره کرد.
باغ دلگشا در طی دوران های مختلف دچار آسیب شده است که خوشبختانه مرمت و بازسازی شده و امروزه مستحکم و پا برجا می باشد. تیمور گورکانی بعد از پیروزی بر سلسله آل مظفر، دستور ساخت این باغ را مشابه کاخ دلگشا در سمرقند صادر کرد.
از آنجایی که باغ دلگشا در حوالی قنات قدیمی، در حریم قلعه معروف کهندژ، نزدیک به چاه های عظیم چاه قلعه بندر و چاه دختر می باشد، قدمت آن را به دوره ساسانی یعنی قبل از اسلام می دانند. حتی این باغ را به دوره هایی همچون آل اینجو و آل مظفر نسبت می دهند و جیمز موریه نیز آن را متعلق به کریم خان می دانسته است.
باغ دلگشا در دوران حکومت صفویان به شهرتی دست یافت که در اثر آن بسیاری از اروپائیان برای بازدید از این باغ به شیراز سفر می کردند و این امر تا حکومت افشاریان ادامه یافت. متأسفانه در اثر حمله محمد تقی خان شیرازی بر علیه نادرشاه و در سال 1150، باغ دلگشا همچون دیگر باغ های شیراز آسیب دید و پس از مرگ نادرشاه نیز به کلی ویران گشت اما در دوره حکومت کریم خان زند، باغ مجددا بازسازی و درخت کاری گشته و به شکوه و جمال اولیه خود بازگشت.
پس از حکومت زندیه، بار دیگر باغ دلگشا در دوره قاجاریان ویران شد اما بعدها به دست مرحوم نواب رضا قلی میرزا در سال 1336 خریداری و مرمت گشت. در نهایت نیز مرحوم حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک آن را مرمت و بازسازی نمود و پسر وی، میرزا فتحعلی خان، حمامی را در بخش شرقی باغ بنا کرد.
در نزدیکی نیم قرن گذشته باغ دلگشا به خورشید کلاه لقاء الدوله دختر قوام الملوک تعلق داشت و در حال حاضر نیز در اختیار شهرداری شیراز می باشد که به یکی از جاذبه های شهر شیراز تبدیل شده است.
برای دسترسی به باغ دلگشا می بایست به استان فارس، شیراز، در مجاورت آرامگاه سعدی سفر کرده و در ساعات 8 صبح الی 10 شب از باغ و موزه دیدن نمایید.
سه شنبه 15 آبان 1403
یکشنبه 06 آبان 1403
شنبه 15 آبان 1400
یکشنبه 31 مرداد 1400
چهارشنبه 16 تیر 1400
شنبه 01 خرداد 1400
یکشنبه 29 فروردین 1400
یکشنبه 24 اسفند 1399
یکشنبه 03 اسفند 1399
شنبه 04 بهمن 1399
چهارشنبه 26 آذر 1399
دوشنبه 12 خرداد 1399