مدرسه و مسجد سپهداری اراک از بناهای باستانی شهر اراک به شمار می آید و از لحاظ تاریخی و مذهبی دارای اهمیت فراوانی می باشد.
قدمت این بنا به زمان قاجاریان تعلق دارد و به دستور سپهدار اعظم، حاکم اراک و توسط یوسف خان سپهدار، داماد فتحعلی شاه قاجار بنا شده و مرحوم آیت الله حاج آقا محسن عراقی در توسعه آن نقش به سزایی داشته است.
این مسجد، نخست به شکل حوزه علمیه اراک و از مهمترین مراکز برای تحصیل و تدریس مشاهیر و علمای استان مرکزی بوده است. آیت الله حائری یزدی در سال 1333 هجری قمری این مدرسه را به یکی از حوزه های علمیه بزرگ کشور تبدیل کرد.
معماری بنا از مدارس عهد صفویه الهام گرفته و دارای بخش های متعددی از جمله مسجد، آب انبار و صحن و حوض سنگی می باشد. این بنا دو ورودی و خروجی دارد که یکی به بازار و دیگری به گذر سپهداری ختم می گردد. همچنین سبک معماری به کار رفته در ساخت بخش هایی چون گنبد، ایوان، حجره های اطراف و کاشی کاری ها از معماری دوره صفویه نشأت گرفته است.
در بنای مدرسه سپهداری چهار ایوان دیده می شود که در میان آنها دو ایوان شمالی و جنوبی رفیع تر و عظیم تر از دو ایوان دیگر هستند. در گرداگرد حیاط مدرسه 25 حجره وجود دارد و هر حجره دارای یک ایوان کوچک در جلو و قسمت نشیمن در عقب می باشد، سردر و لچکی این حجره ها با کاشی های خشتی هفت رنگ مزین شده و طرح نقوش آن ها گیاهی و هندسی می باشد.
بخش جنوبی مدرسه دارای قسمت های متعددی شامل یک راهرو باریک به عنوان رابط بین مدرسه و چهار سوی بازار، ایوان و گنبد خانه و نیز دو نمازگاه در دو طرف آن که به اجرای مراسم مذهبی و نمازگزاران اختصاص یافته است، می باشد. فضای گنبد خانه مربع شکل بوده و در چهار طرف آن و در ارتفاع حدود 5 متر، چهار گوشواره بنا شده است. از آنجایی که گوشواره ها به تنهایی برای دوره سازی گنبد اکتفا نمی کنند، معمار چهار درگاهی را به عنوان طاق های کمکی در چهار بخش بین گوشواره ها ایجاد کرده تا کار تبدیل فضای مربع به دایره را آسان نماید.
مدرسه سپهداری دارای یکی از عظیم ترین گنبدهای آجری در اراک می باشد. سطح خارجی گنبد ساده و کاهگلی و سطح داخلی آن به کاشی های خشتی، معرق، نقوش هندسی و کتیبه مزین شده است.
بلندای ایوان ورودی به 12 متر و بلندای گنبد به 18 متر می رسد. ایوان ورودی و گنبد آجری بنا از هر نقطه از اراک قابل مشاهده می باشد.
در زمان قاجار و پهلوی مسجد سپهداری مملو از نمازگزاران متعددی از طبقه بازاریان در روزهای جمعه و نیز شرکت آن ها در مراسم سوگواری بوده که نشان می دهد این مسجد از اهمیت و اعتبار مسجد جمعه در شهر برخوردار بوده است.
در مدرسه سپهداری هزاران هزار طلاب به علوم دینی دست یافته و در شمار مراجع تقلید قرار گرفته اند که در میان آنها می توان به مرحوم آیات عظام حائری گلپایگانی اشاره کرد.
امام خمینی (ره) رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز در مدرسه و مسجد سپهداری تحصیل و زندگی کرده است.
برای دسترسی به مسجد و مدرسه سپهداری می بایست به استان مرکزی، اراک، بازار تاریخی شهر سفر نمایید.
چهارشنبه 02 آذر 1401
شنبه 15 آبان 1400
سه شنبه 11 آبان 1400
شنبه 30 مرداد 1400
سه شنبه 15 تیر 1400
چهارشنبه 29 اردیبهشت 1400
یکشنبه 29 فروردین 1400
یکشنبه 24 اسفند 1399
به سقفش دقت کنید فوق العاده زیباست. اراک خیلی جای دیدنی نداره پس در سفر به اراک این بنا رو از دست ندید.
شنبه 02 اسفند 1399
پنج شنبه 02 بهمن 1399
سه شنبه 25 آذر 1399
یکشنبه 11 خرداد 1399