گنبد نمکی جاشک یا دشتی، بزرگترین گنبد نمکی در خاورمیانه به شمار می رود. این گنبد یکی از باشکوه ترین و فعال ترین گنبدهای نمکی ایران می باشد. وسعت این گند نمکی 3666 هکتار است. قدمت گنبد نمکی جاشک، به 600 میلیون سال پیش باز می گردد.
گنبد نمکی جاشک، در بهمن ماه سال 1386، در لیست مناطق چهارگانه، تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و سرانجام در 20 بهمن ماه 1389، در لیست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.
در کشورمان، در سطح گسترده ای از ارتفاعات زاگرس و ایران مرکزی، گنبدهای نمکی وجود دارند، همچنین تاکنون در حدود 114 گنبد نمکی در ناحیه های جنوبی ایران و استانهایی همچون بوشهر و هرمزگان شناسایی شده اند.
یکی دیگر از جاذبه های این منطقه، یخچال های نمکی و یا نمک چال ها می باشند که مانند چاله هایی کوچک و بزرگ مشاهده می شوند. این یخچال ها، به دلیل پیش روی توده های نمکی در جهت شیب زمین به وجود آمده اند. یخچال های نمکی در قسمت شمال غربی گنبد و در مجاورت آن قرار گرفته اند. علت نامیدن این پدیده به یخچال های نمکی، شباهت شان به یخچال های یخی می باشد. یخچال های نمکی این توانایی را دارند که گرما را در خود حفظ کنند. به مرور زمان، در اثر تبخیر آب، نمک چال ها اشکال گوناگونی به خود گرفته اند و همانند الماس درخششی خاص دارند.
در مسیر طبیعیِ جریانِ آب گنبد، آبشارهایی وجود دارد. در زمان هایی که آب کم است، آب این آبشار ها به طور کامل تبخیر می شود و بلورهای ضخیم نمک در جهت جریان آب به وجود می آید. بهترین موقع برای مشاهده آبشارها، اواسط بهار تا اواسط پاییز می باشد.
در این منطقه، غارهای نمکی نیز وجود دارند که بر اثر انحلال رسوبات نمکی به وجود آمده اند و در جای جای گنبد به چشم می خورند. طول این غار ها با یکدیگر متفاوت است. بزرگترین غار موجود در این منطقه، 1500 متر طول دارد که با نام غار پلکانی آن را می شناسند. به دلیل اشکال گوناگون قندیل ها، هر غار نامی خاص به خود گرفته است. به عنوان مثال غار انگوری، قندیلهایی به شکل خوشه های انگور دارد که از سقف آن آویزان است یا غار شاخه نبات دارای قندیل هایی یک دست و سفید است که مانند شاخه نبات به نظر می آیند. از دیگر غارهای این منطقه می توانیم به غار پنجه عقاب و غار سد نمکی اشاره کنیم. این غارها در ایام قدیم، محلی برای درمان بیماری های تنفسی بوده است و به افراد مبتلا به بیماری های تنفسی مانند آسم، برونشیت و سینوزیت، رفتن به این غار ها توصیه می شد. امروزه محققان به این نتیجه رسیده اند که هوای داخل غارهای نمکی، موجب باز شدن مجاری تنفسی بیمار خواهد شد.
فرسایش های آبی و بادی، سبب ایجاد شکل کنونی این منطقه شده است. ستون ها و قله هایی در نقاط گوناگون این منطقه به چشم می خورند که بعضی از آنها کوتاه و برخی دیگر بسیار مرتقع اند. در این منطقه ستون هایی را مشاهده خواهید کرد که ممکن است بخش بالایی شان از بدنه ای که دارند پهن تر باشد. ستون ها به علت اختلاف در میزان فرسایش پذیری سنگ ها ایجاد شده است. از جمله ستون های مشهور در این منطقه می توانیم ستون انگشت خدا یا کلاه به سر را نام ببریم. عده ای باور دارند که ستون های مذکور همانند یک نگهبان از این گنبد محافظت می کنند.
تخت دیو یا دودکش جن، یکی از زیباترین پدیده های فرسایشی در گنبد جاشک می باشد. پلایا یا دریاچه خشک که یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی به شمار می رود، از جمله پدیده های زیبای فرسایشی حاصل از گنبدهای نمکی می باشد. این پدیده در کم ارتفاع ترین بخش حوضه آبریز و یا دشت های سطحی به وجود می آید.
برخلاف تصور ما که نمک را ماده ای سفید رنگ می دانیم، در طبیعت نمک های رنگین نیز موجود هستند. گنبد نمکی جاشک، دارای کانی ها و بلورهای فراوانی می باشد. به علت وجود عناصر گوناگون، رنگ های مختلفی همچون زرد، نارنجی، قرمز، قهوه ای و سیاه در این منطقه به چشم می خورد.
چشمههای نمکی موجود در گنبد نمکی جاشک، آب شور را از اعماق زمین به سطح می آورند تا حیات این منطقه تداوم یابد. این چشمه ها در سطح دره ها و در درون غارها وجود دارند.
دره گل کلم، خارق العاده ترین بخش این منطقه محسوب می شود که در سراسر سطح آن، نمک هایی به شکل گل کلم وجود دارد. این نمک ها با ظرافت در اندازه های مختلف در کنار هم شکل گرفته اند.
بازدید از این منطقه زیبا و شگفت انگیز بدون شک شما را غرق لذت خواهد کرد. در صورتیکه به حرفه عکاسی علاقه مند باشید، این منطقه می تواند سوژه های زیبایی را برای شما فراهم کند. اگر که به کوهنوردی علاقه دارید و با اصول آن آشنا هستید، می توانید خود را بر فراز کوه های نمکین برسانید و این منطقه را از چشم اندازی دیگر تماشا کنید و در دل خالق این همه زیبایی را ستایش کنید.
این منطقه، ویژگی های زمین شناختی و پدیده های منحصر به فردی دارد که همین موضوع سبب شده است که بسیاری از کارشناسان برای تحقیق و پژوهش به گنبد نمکی جاشک سفر کنند.
برخی بر این باورند که این گنبد نمکی، در اثر نفرینی بزرگ شکل گرفته است و نماد یک نفرین بزرگ می باشد. روایت شده است که در ایام قدیم، بزهایی در این منطقه می زیستند که شیرشان بسیار لذیذ و خوش طعم بوده است به طوری که زنان را وسوسه می نمودند که از آنها شیر بدوشند. افرادی که شیر بزها را می دوشیدند با همان بز به سنگی نمکی تبدیل می شدند. به مرور زمان این سنگ ها در کنار هم تجمع یافتند و گنبد نمکی جاشک را به وجود آوردند. روایتی دیگر نیز در مورد پدیده تخت دیو نقل شده است. بر اساس این افسانه، این منطقه، محل حکومت و زندگی دیوی بوده است.
در جاشک، امکانات اقامتی موجود نیست و کمپ زدن نیز در این منطقه توصیه نخواهد شد. برای اقامت می توانید از هتل ها و مهمانسراهای شهر های مجاور و خانه های محلی استفاده نمایید.
به علت قرارگیری گنبد نمکی جاشک در منطقه ای گرمسیری، سفر به این منطقه در فصل های گرم سال توصیه نخواهد شد. بهترین زمان برای بازدید از این منطقه، اواسط فصل پاییز تا اواخر فصل زمستان می باشد زیرا در این موقع از سال، هوا معتدل است.
گنبد نمکی جاشک از شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده است. این منطقه از جنوب به روستای جاشک در شهرستان دیر، از شمال شرقی به روستای درویشی، از غرب به روستای گنخک در شهرستان دشتی و از شرق به روستای کردلان منتهی می شود.
از اواخر اردیبهشت تا پایان ماه مهر، هیچ جانداری به جز مارمولک و خفاش در این منطقه دیده نمی شود. در کوهپایه ها و دره های موجود در پایین گنبد، پرندگانی مانند کبک، گنجشک، جغد، باقرقره، تیهو، کبوتر چاهی، پرستوها، زنبورخورها، سهره و بادخورک و حیواناتی همچون کفتار و روباه ممکن است مشاهده شود.
جهت دسترسی به این منطقه، می بایست به جاده بوشهر - بندرعباس وارد شوید و سپس در مسیر خورموج به بندر دیر قرار بگیرید. مابین دو روستای گنخک (از شهرستان دشتی) و جاشک (از شهرستان دیر) جاده ای خاکی وجود دارد. این جاده خاکی زمانی مربوط به معدن قدیمی سنگ نمک بوده است که هم اکنون این معدن فعال نیست. در بخش ابتدایی جاده، محیط بانی آن ساخته شده است. با ورود به آن و ادامه دادن مسیر، می توانید از طرف غرب به جاشک وارد شوید. برای رسیدن به شرق جاشک می بایست در جاده اصلی، پس از پل روستای کردلان، از شهرستان دشتی به جاده ای خاکی وارد شوید که این جاده شما را به کوهپایه های گنبد نمکی خواهد رساند.
گنبد نمکی جاشک، در استان بوشهر، در فاصله 144 کیلومتری شهر بوشهر، میان شهرهای دیر و خورموج و در انتهای شمالی کوه جاشک قرار گرفته است و مرتفعترین قسمت کوه می باشد.
چهارشنبه 17 خرداد 1402
هنر دست خداوند
ارزش چندین بار دیدن داره
فقط از آذر ماه تا اوایل فروردین میشه رفت چون گرمای طاقت فرسایی داره
پیشنهاد می کنم حتما برید
دوشنبه 27 دی 1400
دوشنبه 03 آبان 1400
سه شنبه 26 مرداد 1400
چهارشنبه 09 تیر 1400
دوشنبه 27 اردیبهشت 1400
پنج شنبه 26 فروردین 1400
دوشنبه 16 فروردین 1400
چنانچه قصد دیدن از این اثر ملی زیبا داشتید اینجانب بعنوان راهنمای محلی گنبد نمکی فعال هستم
fateminejad61@gmail
شنبه 23 اسفند 1399
سه شنبه 28 بهمن 1399
سه شنبه 30 دی 1399
یکشنبه 23 آذر 1399
شنبه 10 خرداد 1399