یکی از مکان های باستانی و کهن، که شکوه تاریخ ایران را به نمایش می گذارد، طاق بستان کرمانشاه می باشد. در زمان سلطنت ساسانیان، پادشاهان برای تراشیدن تندیس های خود فضای تخت جمشید و پیرامون آن را برگزیده بودند. از دوره اردشیر دوم به بعد، طاق بستان به دلیل سرسبزی، پرآبی و قرارگیری در جاده ابریشم، مورد توجه پادشاهان قرار گرفت و جایگزین تخت جمشید و مناطق دیگر شد.
این مکان تاریخی، در مجاورت چشمه ای در شمال غربی شهر کرمانشاه واقع شده است. دو ایوان سنگی کوچک و بزرگ در دامنه کوه وجود دارد که به تمثیلی از اردشیر دوم مزین می باشند. این مکان زیبا و با شکوه، هنر دوره ساسانیان را نمایان می کند.
مورخان، نام های گوناگونی را به این مکان نسبت داده اند، که از آنها می توانیم به شبدیز، قصرشیرین و طاق وسطام اشاره کنیم. مردمان کرمانشاه، این مکان را طاق وسان و یا طاق بسان می نامند. در گویش محلی، سان به معنی سنگ است، به عبارت دیگر طاق وسان به طاقی گفته می شود که در سنگ کنده شده باشد.
مهمترین بخش طاق بستان، ایوان بزرگ آن می باشد. این ایوان فضایی مستطیل شکل دارد و ارتفاع آن 9 متر، عمق آن 6.5 متر و پهنای آن 7.5 متر می باشد. در هر دو طرف این ایوان، جِرزی چهارگوش وجود دارد که روی آن، طاقی با قوس نعل اسبی (کمی عقب تر از جرزها) قرار گرفته است. شکل طاق در بخش جلویی به صورت نیم دایره و در انتها یا داخل، بیضی می باشد. علت این تفاوت شکل، تغییر ارتفاع در قسمت جلو و انتهای طاق می باشد. در انتهای ایوان، 7 جان پناه چهار پله ای و یک سکو به چشم میخورد. در دو طرف انتهایی ایوان بزرگ و بر روی این سکو، دو نیم ستون بدون پایه با ارتفاع 4 متر و قطر 32 سانتی متری قرار گرفته اند که سر ستون ها، به ستون های بیزانسی شباهت دارند.
نظریه های گوناگونی درباره تاریخ ساخت ایوان بزرگ و قدمت آن وجود دارد. در بین اکثر ایران شناسان، نظریه هرتسفلد بیشتر مورد قبول است. وی ساخت این ایوان را متعلق به زمان خسرو دوم (628 ـ 590 میلادی) می داند. نقش های این ایوان، می تواند در شناخت و بررسی پوشاک و زیورآلات ساسانیان، به ما یاری برساند.
دیواره های داخلی ایوان بزرگ، به بهترین نحو تزئین شده اند و تاکنون این آثار به جا مانده اند. بر روی جرزهای ورودی این ایوان، درختی مشاهده خواهد شد و قوس آن، توسط دو ردیف نقش های گیاهی تزئین شده است. در بخش لچکی، الهه بالداری حجاری شده است که در یک دستش حلقه روبان دار و در دست دیگرش جامی پر از مروارید وجود دارد. دیوار انتهای ایوان، دارای دو بخش می باشد. بخش بالایی، تاج گذاری پادشاه ساسانی را نمایان می کند که جزئیات صورت شاه دچار آسیب هایی شده است. بخش پایینی، سوارکاری نیزه به دست را نشان می دهد که بعضی از مورخان اسلامی معتقدند این شخص خسرو پرویز می باشد که بر اسب خود شبدیز، سوار است. در قسمت دیواره های جانبی ایوان بزرگ، صحنه های شکار شاه به چشم می خورند. در بخش فوقانی دیوار سمت چپ ایوان بزرگ، تصویری از محمدعلی میرزا شاه و کتیبه ای به خط نستعلیق خواهید دید.
ایوان کوچک، طاق مستطیل شکلی می باشد که ارتفاع آن 5 متر، پهنای آن 6 متر و عمق آن 3.5 متر است. دو جرز چهار گوش، در هر دو سمت ورودی ایوان کوچک وجود دارد. در بالای دو جرز، طاقی با قوس نیم دایره (حدودا 10 سانتی متر عقب تر) مشاهده می شود. دیوار انتهایی این ایوان، به دو قسمت تقسیم شده است. قسمت فوقانی، با عمق 30 سانتی متر و ارتفاع 3 متر، پیکره شاهپور سوم و شاهپور دوم را نشان می دهد، هم چنین کتیبه هایی به زبان فارسی میانه و به خط پهلوی مشاهده می شوند. این کتیبه ها، هویت پادشاهان را برای ما مشخص می کنند. کتیبه شاپور سوم 13 سطر و کتیبه شاپور دوم 9 سطر می باشد. در طرف راست ایوان کوچک، صحنه تاج ستانی اردشیر دوم مشاهده خواهد شد.
امام قلی میرزا عمادالدوله، در دوره قاجار، در پیرامون طاق بستان، عمارتی بنا کرد و نام مسعودیه را بر آن نهاد. تا سال 1342 هجری شمسی، این عمارت در محوطه طاق بستان وجود داشت ولی به دلیل حفظ آثار باستانی و آزاد سازی چشمه آناهیتا، تخریب گشت.
در بخش پایینی طاق ها، آبی زلال جریان دارد و منظره باشکوهی را به محوطه بخشیده است. سراب طاق بستان، هزاران سال است که در شمال شهر کرمانشاه و در مجاورت طاق بستان جاری می باشد. این سراب هزاران هکتار از زمین های کشاورزی این منطقه را سیراب می کند، هم چنین آب مورد نیاز اهالی روستای طاق بستان نیز به وسیله این سراب تامین می شود.
جهت دسترسی به این مکان تاریخی، به شهر کرمانشاه رفته و سپس به سمت شمال غربی شهر پیش بروید و در نهایت خود را به بلوار طاق بستان برسانید. از ساعت 8 الی 20 امکان بازدید از طاق بستان وجود دارد.
پنج شنبه 30 آذر 1402
چهارشنبه 22 دی 1400
شنبه 01 آبان 1400
دوشنبه 25 مرداد 1400
سه شنبه 08 تیر 1400
دوشنبه 27 اردیبهشت 1400
پنج شنبه 26 فروردین 1400
سه شنبه 28 بهمن 1399
دوشنبه 29 دی 1399
یکشنبه 23 آذر 1399
شنبه 10 خرداد 1399