پس از روی کار آمدن اسلام، در هر دوره تاریخی، حاکمان مساجدی را بنا کردند که با بررسی و بازدید از این مساجد، می توان درباره فرهنگ و تاریخ ایران، تا حدودی شناخت پیدا کرد.
شهر شیراز، مساجد گوناگونی دارد که هر یک معماری خاص خود را دارند و متعلق به یک دوره می باشند. مسجد جامع عتیق، که قدیمی ترین مسجد شهر شیراز می باشد، یکی از جاذبه های زیبا و تاریخی این شهر به شمار می رود. این مسجد به دلیل معماری خاص و زیبایش، همچون نگینی در شهر شیراز می درخشد. این مسجد را با نام های مسجد جمعه یا مسجد آدینه نیز می نامند.
مسجد عتیق در ضلع جنوب شرقی حرم شاهچراغ واقع شده است. شما می توانید پس از زیارت حضرت شاهچراغ، از طریق یکی از ورودی های شرقی داخل حیاط حرم، به مسجد راه پیدا کنید.
بر اساس بررسی های انجام شده، مسجد عتیق بر روی ویرانه های یک عبادتگاه قدیمی (متعلق به زمان قبل از اسلام) بنا شده است، همچنین نقل شده که در طراحی این مسجد، از بنای قبلی ایده گرفته شده است. مسجد عتیق، در دوره عمرولیث صفاری، دومین حاکم سلسله صفایان و در سال های 265 الی 287 هجری قمری بنا شد.
این مسجد بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و هنوز هم پس از گذشت چندین سال، همچنان پابرجا باقی مانده است. توصیف مسجد عتیق، در سفرنامه های قدیمی، بسیار مشاهده می شود که این موضوع نیز قدمت طولانی مسجد را نمایان می کند. شایان ذکر است که حافظ شیرازی، در طول زندگی خود هر شب به این مسجد می آمده و در آنجا قرآن تلاوت می کرده است.
در بخش مرکزی حیاط مسجد عتیق، بنایی به نام دارالمصحف مشاهده می شود که قدمتش به قرن 8 هجری و دوران حافظ باز می گردد. دارالمصحف، مکانی برای نگهداری و کتابت قرآن مجید بوده است. حافظان قرآن، در این مکان قرآن تلاوت می کردند و کاتبان نیز همزمان با آنان، قرآن را کتابت می نمودند. دارالمصحف، از زیباترین بخش های این مسجد به شماره می رود. طراحی این بنا به صورت 4 گوش می باشد که در هر گوشه آن، ستون مدوری قرار دارد. در 4 ضلع دارالمصحف، ایوانی به چشم می خورد که که اتاقی در وسط آن قرار گرفته است. وارد شدن به این اتاق، از ایوان های شمالی و جنوبی امکان پذیر می باشد. کتیبه ای در دارالمصحف وجود دارد که از اثرهای با اهمیت خطاطی کشورمان محسوب می گردد. در کتیبه مذکور، اشعار عربی و قرآنی به خط ثلث نگاشته شده است. این کتیبه، توسط یکی از خطاطان برجسته کشورمان، در قرن 8 هجری طراحی گشته است. برای ساخت دارالمصحف، از مصالحی همچون سنگ و گچ بهره برده اند. این بنا، از زمان ساخت تا به امروز، تنها یکبار مورد مرمت و بازساری قرار گرفته است (سال 1315 ه.ش). در گذشته، قرآنی در دارالمصحف نگهداری می شده که متعلق به شاه اسماعیل صفوی بوده است. در گوشه تمامی صفحات این قرآن، نام مسجد عتیق مشاهده می شود. امروزه تمامی قرآن های مربوط به دارالمصحف، در موزه پارس شیراز نگهداری می شوند.
ضلع شمالی مسجد عتیق، دارای 2 ورودی، 1 ایوان و 1 شبستان می باشد. درب شمالی مسجد را درب دوازده امام می نامند. این درب در قسمت سردر خود مزین به مقرنس کاری های بسیار زیبایی است. در دو طرف این درب، کتیبه هایی به چشم می خورد که نام دوازه امام شیعیان بر روی آن ها نگاشته شده است. در بخش فوقانی سردر، کتیبه دیگری وجود دارد که متعلق به دوره صفویان می باشد. بر روی این کتیبه، تاریخ مرمت مسجد در دوره صفویان نگاشته شده است. در ضلع غربی مسجد، درب ورودی حرم شاهچراغ قرار گرفته است. در این قسمت، رواق هایی در قالب ده دهانه مشاهده می شوند که در انتهای آن ها، درب ورودی شبستان وجود دارد. در ضلع جنوبی مسجد، طاق نمایی پهن و مرتفع مشاهده خواهد شد که این طاق نما به مرور زمان، آسیب های فراوانی را متحمل شده است. در سال 1348 ه.ش، این طاق نما مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. شبستانی قدیمی و کم عرض، در این بخش از مسجد وجود دارد. محراب این شبستان، مقرنس کاری های زیبایی دارد که در آنها از کاشی های آبی استفاده شده است. در دو سمت محراب، دو ستون سنگی مارپیچ وجود دارد که سبب زیبایی این بخش از مسجد شده است. در ضلع شرقی مسجد نیز طاق نمایی پهن و بلند وجود دارد که در درون آن نیز 8 طاق نمای کوچک مشاهده می شود.
برای دسترسی به این مسجد تاریخی، از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس و مترو می توانید استفاده کنید. کافی است اتوبوس هایی که از خیابان لطفعلی خان زند عبور می کنند را سوار شده و بین بلوار زینبیه و چهارراه مشیر پیاده شوید. ایستگاه زندیه، نزدیک ترین ایستگاه مترو به این مسجد می باشد. پس از پیاده شدن در این ایستگاه، با استفاده از تاکسی یا اتوبوس می توانید خود را به مسجد عتیق برسانید.
مسجد عتیق در ضلع جنوب شرقی حرم حضرت شاهچراغ در شیراز واقع شده است.
سه شنبه 21 دی 1400
سه شنبه 27 مهر 1400
دوشنبه 25 مرداد 1400
سه شنبه 08 تیر 1400
یکشنبه 26 اردیبهشت 1400
چهارشنبه 25 فروردین 1400
سه شنبه 28 بهمن 1399
دوشنبه 29 دی 1399
هست.
شنبه 22 آذر 1399
پنج شنبه 08 خرداد 1399