در معماری و تاریخ ایران، حمام های سنتی نقش بسزایی دارند. اکثر این حمام ها، به موزه یا رستوران تغییر کاربری داده اند. حمام خان یزد، از جمله حمام های تاریخی ایران است که خوشبختانه از آسیب های حوادث طبیعی و تاریخی در امان باقی مانده است.
بعضی ها با تغییر کاربری مکان های تاریخی مخالف هستند و بر این باورند که هر بنای قدیمی را می بایست به شکل خودش حفظ نمود. بعضی دیگر نیز معتقدند که تغییر کاربری یک بنای تاریخی همانند دمیدن جانی دوباره در کالبد خاموش آن بنا می باشد و همین موضوع نیز سبب می شود تا این مکان های تاریخی به جاذبه های گردشگری تبدیل گردند. امروزه حمام خان نیز به سفره خانه ای زیبا مبدل شده است. این سفره خانه، با انواع غذاهای ایرانی و غذاهای سنتی یزدی، از گردشگران و مسافران شهر تاریخی یزد پذیرایی می کند. از جمله غذاهای سنتی که در این رستوران سرو می شود می توانیم به شولی، قیمهی یزدی، دیزی یزدی، کشک بادمجان و آش سنتی اشاره نماییم.
حمام خان یزد، که در گذشته به آن گرمخانه یا گرمابه نور نیز می گفتند، در سال 1212 هجری قمری، به دستور حاکم یزد، محمدتقی خان بافقی بنا شد. زمینی که این حمام در آن واقع شده است، 1170 متر مربع و زیربنای خود حمام 900 متر مربع می باشد.
حمام خان، یکی از زیباترین و با شکوه ترین آثار معماری در شهر تاریخی یزد به شمار می رود. این حمام، به تدریج ساخته شده است. در سال 1224 ه.ق، این حمام را بازسازی و مرمت کردند. حمام خان، به دوران ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد. به دلیل آن که بیشتر بزرگان شهر از این حمام بهره می بردند، نام آن به حمام خان مشهور شده است. البته قابل ذکر است که حمام خان به گونه ای ساخته شده که تمام اقشار جامعه، حتی افراد کم درآمد نیز بتوانند از آن بهره ببرند. مردم برای گفتگو و تبادل نظرات، حل و فصل مسائل زندگی، سپری کردن اوقات فراغت، رفع خستگی و حتی عبادت به این مکان می آمدند.
حمام خان، همانند اکثر حمام های تاریخی دیگر، از ورودی، دالان، سربینه، میان در، گرمخانه، قرینه، تون، گاورو، فضای پشتیبانی سرویس و طویله تشکیل شده است. سربینه، نسبت به دیگر قسمت های حمام، از نظر مساحت و تزئینات بارزتر می باشد. در سربینه حمام، سکوهایی برای نشستن، رختکن و جاکفشی مشاهده می شود. گنبدی در قسمت سربینه وجود دارد که دارای نورگیر زیبایی می باشد. به وسیله این نورگیر، نور مورد نیاز حمام در روز تامین می شود. در گذشته، دیواره های داخلی سربینه مزین به نقاشی های زیبایی بوده است که امروزه قسمت اندکی از این نقاشی ها به جا مانده است. سربینه فضایی برای پوشیدن لباس و آماده شدن برای ورود به گرمخانه می باشد. گرمخانه، محل شست و شو و میان در، فضای بین سربینه و گرمخانه است. فضای گرمخانه شباهت هایی به سربینه دارد. این بخش از حمام دارای 4 ستون در وسط، ستون هایی در کنار و 2 سقف گنبدی می باشد. پس از فضای گرمخانه، استخری با فضایی سرپوشیده و تقریبا بزرگ وجود دارد که مکان اصلی جهت استحمام می باشد. شاه نشین، استخر و گرمخانه را به یکدیگر متصل می کند. بر روی دیواره های بخش شاه نشین، نقاشی هایی از داستان های شاهنامه به چشم می خورد. این نقاشی ها متعلق به دوران قاجار می باشند که پس از بازسازی حمام به آن اضافه شده اند. خزینه، فضایی سرپوشیده و داری آب گرم است که گرمخانه و تون را به یکدیگر مرتبط می سازد. تون، زیرزمینی دخمه مانند است که در آن هیزم ها را برای ایجاد گرما می سوزاندند. گاورو، فضای باریک، دراز و دارای شیب می باشد که از آن برای کشیدن آب از چاه توسط گاو استفاده می شده است.
حمام خان در سطحی پایین تر از سطح زمین قرار گرفته است، این موضوع سبب شده است که این حمام هم به آب سالم دسترسی داشته باشد و هم در مواقع گرم سال، دارای هوای خنک تری باشد. در فصل تابستان که هوا در شهر یزد بسیار گرم است، دمای این حمام به 20 درجه هم خواهد رسید.
اخیرا این حمام در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت شده است و از جمله جاذبههای گردشگری شهر یزد به شمار می رود. هنگام بازدید از میدان و بازار خان می توانید سری هم به این حمام تاریخی بزنید و اوقات خوشی را در آن سپری کنید.
حمام خان، 3 مسیر دسترسی دارد که عبارت است از میدان خان، بازارچه کاشی گری و بافت مسکونی مجاور حمام. برای دسترسی به حمام خان، 2 راه به شما پیشنهاد می شود. اولین راه این است که در تقاطع جنوبی خیابان امام خمینی، به بازار مسگرها وارد شوید و پس از عبور از بازار، خود را به میدان خان برسانید. در بخش انتهایی میدان، کوچه ای وجود دارد که حمام خان در سمت چپ آن واقع شده است. دومین راه نیز این است که خود را به خیابان قیام برسانید. مسجد ملا اسماعیل در مجاورت این حمام می باشد، با پیدا کردن این مسجد، می توانید خود را به حمام خان برسانید.
سه شنبه 21 دی 1400
سه شنبه 27 مهر 1400
سه شنبه 08 تیر 1400
یکشنبه 26 اردیبهشت 1400
چهارشنبه 25 فروردین 1400
دوشنبه 27 بهمن 1399
دوشنبه 29 دی 1399
شنبه 22 آذر 1399
چهارشنبه 07 خرداد 1399