در نیمه دوم قرن سیزدهم، ناصرالدین شاه قاجار مهمترین حامی و بانی ساخت بناهای مختلف در تهران بود. یکی از بناهای این دوره (ناصری)، خانه مستوفی الممالک واقع در داخل حصار غربی در محله سنگلج است.
عمارت مستوفی الممالک متعلق به اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، یعنی حدود 110سال پیش، با اقتباس از سبک معماری فرانسوی و با تزیینات جزیی از معماری ایرانی در بافت قدیمی تهران، هنگامی که میرزا حسن خان مستوفی الممالک 19 سال بیشتر نداشت، ساخته شد.
طرح و نقشه عمارت بر اساس کارت پستالی که مستوفی الممالک شخصا از پاریس آورده بود، بنا نهاده شد.این بنا، خانه یکی از اصیل ترین رجال دوران قاجار و پهلوی، یعنی میرزا حسن خان مستوفی الممالک است.
این عمارت از جهت اینکه خانه مسکونی یکی از سران مشروطه و رجال نامی تاریخ معاصر ایران است و با توجه به اینکه نمونه ای کم نظیر و کامل از بناهای دوره قاجاریه بوده و نیز به جهت موقعیت محلی آن یعنی واقع شدن در محله سنگلج اهمیت ویژه ای داشته است.
باغ و عمارت میرزا حسن خان مستوفی الممالک 60 هزار مترمربع وسعت داشته است و از آنجاست که محله حسن آباد به نام او نامگذاری شده است.
عمارت مستوفی الممالک اولین خانه فرنگی ساز در ایران است به همین دلیل تزئینات آن نیز فرنگی است و از کاشیکاری، ارسی و شیشه های رنگی در آن خبری نیست و به جای آن انواع گچبری فرنگی و همین طور درهای چوبی نقاشی شده رامیتوان دید.
عمارت مستوفی الممالک دارای تزیینات منحصر به فردی همچون: در ورودی چوبی دولنگه، آستانه کتیبه دار با هفت پله مرمر با دو ستون در بالای آن، گچ‌بری‌های نقش حیوانات افسانه‌ای با سر انسان و بدن شیر، انسان بالدار یا فرشته، گل و گیاه به شکل پیچک یا طرح اسلیمی دسته گل، گل و گلدان، سبد پر میوه، انواع پروانه‌ها، پرندگان شکار شده و آویخته مثل قرقاول، اردک. تزیینات این‌عمارت بی‌نظیر، بیشتر به صورت گچبری های فرنگی است.
امروزه از آن عمارت اشرافی، تنها عمارتی باقیمانده که به احتمال زیاد محل رسمی دیدارها و قرارهای کاری او بوده است، حیاط مشجر و سرسبز که غیر از درختانی که در حال خشک شدن است، اثری ازآن دوران باقی نمانده است. در این حیاط در دوران قاجار حوض بسیار بزرگی وجود داشته که با آب نماهای خاصش محوطه باغ را تزیین میکرده است. علاوه بر استخر که جانشین حوض شده، گلخانه ای خالی و متروک در گوشه فضای بیرونی عمارت قرار دارد.
معماری عمارت مستوفی الممالک کاملا دست نخورده باقی مانده و شاید بتوان آنرا تنها خانه تاریخی تهران نامید که هیچ دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته است. اما ملحقات نامناسب به کار‌رفته در بنا، در این چند سال اخیر متاسفانه زیبایی و هویت آن را خدشه دار کرده، جای خالی مجسمه ها در حیاط و داخل بنا نیز کاملا مشهود است.
این بنا در حال حاضر متعلق به اداره پست است و یکی از کارمندان این اداره در آن سکونت دارد.
امروز از عمارت مستوفی الممالک برای مکان فیلمبرداری استفاده میشود.
چهارشنبه 28 دی 1401
شنبه 13 آذر 1400
دوشنبه 04 مرداد 1400
چهارشنبه 19 خرداد 1400
شنبه 11 اردیبهشت 1400
یکشنبه 15 فروردین 1400
شنبه 16 اسفند 1399
پنج شنبه 14 اسفند 1399
چهارشنبه 15 بهمن 1399
یکشنبه 14 دی 1399
چهارشنبه 21 خرداد 1399