اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

درباره آتشگاه زرتشتیان اصفهان

اصفهان، یکی از شهر های بسیار زیبای کشور ایران می باشد که جاذبه های گردشگری و تاریخی گوناگونی را در خود جای داده است. یکی از جاذبه های توریستی این شهر، آتشگاه زرتشتیان می باشد. این بنای قدیمی و تاریخی، به ایران باستان و دوره حکومت ساسانیان حدود 1000 سال قبل تعلق دارد و جزو سه اثر کهن به جای مانده از دوران باستان است. این آتشگاه یکی از هفت آتشکده بزرگ و مهم ساسانیان محسوب میشود و همه ساله، گردشگران و مسافران بسیاری به این منطقه مراجعه می کنند تا آثار به جا مانده از این بنای تاریخی را مشاهده نمایند.

نام اصلی این آتشگاه، دژ مهربین بوده است و امروزه در میان مردم به قلعه ماربین معروف است و وسعت و بزرگی آن، در میان بناهای موجود در اصفهان، رتبه سوم را دارد.

موقعیت آتشگاه زرتشتیان اصفهان

آتشگاه زرتشیان، با غرب استان اصفهان 8 کیلومتر فاصله دارد و در کوهی به همین نام (کوه آتشگاه) در جوار زاینده رود در بخش ماربین واقع شده است.

تراز پایینی بنای آتشگاه در ارتفاع 1610 متری از سطح دریا و بلندترین نقطه آن ارتفاعی به اندازه 1715 متر از سطح دریا دارد. موقعیت آتشگاه به این شکل است که در شمال خمینی‌شهر، با فاصله دو کیلومتری از منار جنبان واقع شده است و چشم انداز چهار طرف شهر با کشتزارها و باغ های سرسبز از این مکان به خوبی دیده می شود.

معماری آتشگاه زرتشتیان اصفهان

به طور کلی بنای آتشگاه، آتشدانی بزرگ و دایره وار می باشد که دریچه های زیادی هم دارد. بنای آتشگاه زرتشتیان یا آتشکده زرتشتیان اصفهان، به خوبی نشان دهنده تاریخ کهن آن می باشد.

برای ساخت این آتشگاه و دیواره های خشتی آن، از ترکیب ملات خاک رس و آب و آهک و ساقه های نی استفاده شده است. هر گوشه از سازه باشکوه و عظیم آتشگاه، 107 متر طول دارد و همانند قلعه ای محکم و غیر قابل نفوذ می باشد. دیواره های این آتشگاه نیز قالب های دایره ای شکل دارند.

با بررسی آثار به جای مانده از بنای آتشگاه، مشخص شده که این سازه پنج طبقه بوده است که اکنون تنها دو طبقه از آن مشخص می باشد.

عدد 1353 که روی قسمت های خشتی شمالی سازه حک شده، گواه این است که آتشگاه زرتشتیان در این سال یعنی در زمان پهلوی بازسازی و مرمت شده است.

کوه آتشگاه، به طور عمده از سنگ های رسوبی تشکیل شده و پایه های خشتی و با عظمت این آتشگاه، در میانه های کوه قرار داده شده و در نهایت در سطح، به ستون هایی محکم تبدیل شده اند. آثاری از این ستون های محکم از وسط کوه تا اتاقکی که در بالای کوه ساخته شده، دیده می شود و در ایام قدیم، بر روی این ستون ها، اتاق هایی وجود داشته است.

در بخش بالایی کوه، بنایی گرد به چشم می خورد که بلند ترین بنای این آتشگاه می باشد و دارای 8 پنجره به اندازه نیم متر و هشت گوشه می باشد که از جنس خشت است. روایت شده  که موبدان زرتشتی، در این بنا آتش مقدس و جاودان را می افروختند. آتشی که با ورود به ساختمان آتشگاه، از تمام جهات مشخص بوده است. از زمانی که در این مکان آتش نگهداری می شده اطلاعات چندانی در دست نیست.

هنگام بالا رفتن از کوه آتشگاه، آثاری از پلکان به چشم می خورد که در دل کوه جای گرفته اند و فقط باقیمانده کمی از آنها به جای مانده است.

شکل باقیمانده پایه های بنا نشان از این دارد که این آتشگاه در گذشته گنبدی بلند و دوار داشته است.

در پیرامون این آتشگاه و همچنین در بخش پایینی آن، اتاق های بسیاری وجود داشته و برای ساخت این اتاق ها، از خشت خام استفاده شده است؛ به همین دلیل، در طول زمان و تحت تاثیر باد و باران، از بین رفته اند. البته قابل ذکر است که در بخش های شمال و شمال شرقی این آتشگاه، بقایای به جا مانده از این اتاق ها به چشم می خورد.خشت های گلی که در ساخت بنا به کار برده شده طول و عرضی برابر 40 سانتی متر و قطری به اندازه 14 سانتی متر دارند. سنگ ریزه هایی که در ساخت آتشگاه استفاده شده، از ساحل زاینده رود گرفته شده اند.

درگذشته آتشگاه زرتشتیان اصفهان، دارای 1 درب ورودی و 7 پنجره قدی بزرگ بوده است. همانطور که گفته شد، هنگامی که در این آتشگاه آتش روشن می کردند، از همه جهات قابل مشاهده بوده و برای زرتشتیان بسیار مقدس و حائز اهمیت بوده است.

در نزدیکی کوه آتشگاه، باغ ها و درختان میوه بسیاری وجود داشته اند که جلوه ای زیبا به آن می بخشیدند. در صورتی که بر بالای این کوه بایستید، به شهر اصفهان مشرف خواهید بود.

اهمیت آتشگاه زرتشتیان اصفهان از دیدگاه باستان شناسان

تحقیقات بر روی این بنا، در سال 1938 میلادی در سری مجلات ایرانشناسی به وسیله آندره گدار شروع شد و در سال 1960 میلادی به وسیله ماکسیم سیرو اولین نقشه معماری آن تهیه شد.

در میان محققان ایرانی نیز اولین بار یک موبد زرتشتی به نام رشید شهمردان و بعد از او میترا آزاد و دکتر علیرضا جعفریزند باستان شناسان ایرانی، در مورد این بنای کهن تحقیقات موثری انجام دادند.

تعداد کثیری از مورخان بر این باورند که این آتشگاه، یکی از بزرگ ترین یادگاری های فرهنگ و معماری ایران باستان به شمار می رود. بررسی باستان شناسان حاکی از این است که آتشگاه زرتشتیان از قرن ششم قبل از میلاد به جای مانده و در قرن سوم میلادی به مکانی جهت برپایی آتش مقدس و جاودان مبدل گشته است. آتشکده زرتشتیان یا دژ مهربن به فرهنگ و تمدن کهن شهرک باستانی ماربین و مهرین برمی گردد و نشان از اصالت آن می باشد.

در سال 1330، این آتشگاه با شماره 330، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در اوایل دهه 60 برای جلوگیری از تخریب این اثر تاریخی درهای ورودی ساختمان بسته شد و کاملا محافظت شد. اما متاسفانه در سالهای اخیر توجه زیادی به آن نشده و عواملی هم چون گنج یابان و رفت و آمد بازدیدکنندگان از مسیر خشتی سازه موجب تخریب آن شده و سوراخ هایی که در بافت آتشکده دیده می شود متاسفانه به امید پیدا کردن گنج به دست غارتگران حفر شده است.

اگر به اصفهان سفر کردید علاوه بر دیدن مکان های معروف مانند میدان نقش جهان، سی و سه پل و... به محل آتشگاه زرتشتیان نیز بروید و از این یادگار کهن دیدن کنید.

مسیر دسترسی به آتشگاه زرتشتیان اصفهان

آتشگاه زرتشتیان، 2 کیلومتر پس از منار جنبان، در ضلع شمالی بزرگراه اصفهان - نجف آباد واقع شده است. بازدید از این بنا برای عموم آزاد می باشد و هزینه ای هم ندارد.